Читать «БАГАМ НОЧЫ РОЎНЫЯ» онлайн - страница 116

Сергей Песецкий

Ракаў, 14 жніўня 1923 г.

Калі я ўвайшоў у кватэру Жадарскай, Клядзінскі сядзеў расхлістаны на краі стала. Паліў папяросу, біў далоняй па сьцягне і сьпяваў:

Ой, ня плач, Маруся, — будзеш ты мая. Куплю табе воз бульбы — жары, як сьвіньня!

Першыя словы Тонькі, калі ён мяне ўбачыў, былі:

— Добра, што гарэлка ёсьць.

Але здаецца мне, што ён ужо з шкляным богам пабачыўся.

Гэта быў новы бярлог Антона і Клядзінскага. Клядзінскі заляцаўся да Нюські Жадарскай. А Тонька ўдаваў, нібы закаханы ў Барбару, хоць яна магла б быць яго маткай. Зрэшты, абодва бакі ставіліся да гэтага з гумарам.

Я расказаў сябрам пра схаваныя ў лесе тры мяхі. Яны паабяцалі пайсьці туды са мной наступнай ночы. Я вельмі ўсьцешыўся. Можна будзе забраць усё адразу.

Антону работа не заладзілася. Ён доўга і грунтоўна тлумачыў мне прычыну няўдачы. Аднак Клядзінскі прымружыў вока і сказаў:

— Ну, натуральна! Трохі надвор'е перашкодзіла, трохі гарэлка, а трохі й храпануў у кустах.

— Ня вер, Ромка, — сказаў Тонька, — Ня думай, што ў мяне галава, толькі каб шапку насіць.

— А яшчэ і каб вошы мелі дзе жыць. Каб у мяне такая галава была, адрэзаў бы, кнот уставіў і лямпу зрабіў.

Клядзінскі азваўся:

— Бач ты, які дасьціпны! Баюн-хітрун, войтаў сын.

У пакой увайшла Барбара. Яна прынесла смажаную цяляціну. Мы ўсадзілі яе за стол і налілі ёй гарэлкі. Крывячыся, яна выцадзіла палову чаркі. Пасьля выйшла з пакою, грацыёзна выпінаючы азадак. Тонька пляснуў у ладкі:

— Хочацца кабыле воцту!

Клядзінскі зьвярнуў увагу на яго рукі:

— Ты глядзі: цябе за гэтыя кіпцюры (маючы на ўвазе манікюр) першы-лепшы чэкіст на зацемку возьме і ў ГПУ зацягне.

— Ага, зацягне! А сябе ў магілу. Ведаеце, што я ўчора ў лесе думаў? — спытаў Антон пасьля паўзы.

— Як бы хутчэй дадому змыцца і набрацца.

— Не. Я глядзеў на зоркі, слухаў лес і так думаў: калі ёсьць недзе істота, настолькі разумнейшая за нас, наколькі чалавек разумнейшы за сабаку, то забаўна ёй на людзей глядзець! Што, не?

— Залежыць ад таго, на якіх людзей!

— Усе аднолькавыя.

— Гм! — працягнуў Клядзінскі, — гэта не зусім неразумна. Зрэшты, што ж — гэта нармальна. Цягаецца ўсё па зямлі, як дым па стрэхах. Пішчыць, крычыць. Мазгаўнёй круціць, сьмярдзіць парадкам, каб урэшце здохнуць. Зьнікнуць, рыхтык як дым са страхі.

Зь сенцаў пачуўся голас:

— Ці тут жыве Кралевіч?

Антон падскочыў да дзьвярэй.

— Заходзь, Рышард!

У пакой увайшоў малады, прыгожа апрануты хлопец.

— Франт, — буркнуў Клядзінскі. — У галёшах сьпіць, а ў пальчатках мыецца!

Антон прадставіў яго нам:

— Наш калега Болід.

Я павітаўся зь ім, называючы сваё прозьвішча. Клядзінскі сказаў:

— Мы знаёмыя. Ці ты ўсё яшчэ так сама трасешся, калі за мяжу ідзеш?

Болід зарумяніўся:

— Я заўжды баюся. Не магу ўзяць сябе ў рукі.