Читать «Чырвоная брама» онлайн - страница 9

— Крылы iмкнуцца ў неба, а там — блакiт...

Блакiтных пара крылаў — сталасьць белай мары, яе мэта, прарыў рамантыка ў вышэйшую рэальнасьць. А што далей — за блакiтам? Рай цi пекла? Вогненны кратэр, вогнiшча? Там — плата за палёт у блакiце як у радасьцi, раскошы? Дык што рабiць? Ляцець у вогнiшча цi павярнуць назад? Што мае большы сэнс — рызыка цi асьцярога?

— Для сьветлай мары няма пытаньня. Праз полымя ляжыць шлях вартага ды годнага жыцьця.

Крылы смыляць у агнi, але ляцяць далей i вышэй. Што далей? Бой? Яны гатовыя да бою хоць з д’яблам: меч блiснуў пад крылом. О, там мужны рыцар? Але ён не анёл з нябесных войскаў Бога — дзiця зямное, завабленае небам, узьнятае на крылах белай мары. Пральецца кроў? На белае крыло чырвоны пасак ляжа? Гэта — наш сьцяг, наш лёс. Ён Богам бласлаўлёны. Мы — з Богам!

— Залоцiць крылы сонца...

За мужнасьць i адданасьць небу ўзнагарода — сонца. Яно прывецiла крылатага Iкара, сагрэла крылы i чало, у кожнае пёрца ўпляло сваё ласкавае праменьне. Iкар, нiбы сьвяты, паруе вольна, узьняўшы годна крылы i склаўшы рукi на грудзях. Бог даў нiмб сьвятасьцi, а ён ляцiць па небе i тужыць па зямлi, з неба глядзiць унiз ды молiцца хацiнам. Ён, дзiця зямлi, працяў сваiм палётам неба, зрабiў усё, што мог i чаго прагнуў, скарыў магутным крыльлем усе вышынi, злучыў зямлю i неба, даў небу веру ў сiлу i чысьцiню зямлi, вярнуў зямлi надзею ўратавацца небам. Далей куды ляцець?

— Апошнiя крылы чорныя...

Гэта ж сьмерць? Навошта? Хiба сьвятлом нельга закончыць круг крылаў у глыбiнях неба, як зусiм нядаўна зрабiў бы кожны мастак сацрэалiзму?

— Я рэалiст...

Ён яшчэ i фiлосаф. З тых, што свае крылы, як рэалiсты, складалi на Са­лаўках, на Вiшары, на Магадане. Iх доля ў мiнулым? Хай дасьць нам гэта Бог — жыцьцё без Салаўкоў нарэшце, без Вiшары, без Магадану. Ён рэалiст — успомнiм — ад Iовы i ад Сынклеты: Бог даў — Бог узяў. А гэта значыць, што сьмерць крылаў — не канец сьвету. Крыло, дастаўшы сонца, дастала вечнасьць. Iкар, гiнучы, пакiне зерне жыцьця ў крыльлi новым, маладым, якое прадоўжыць палёт да сонца i па сонца. Няма жыцьцядайнага зярняцi ў хлусьнi сьветлага канца. Але чаму памiж абвугленага крыльля ў прасторы ночы гарыць, як сьветлафор, чырвонае загадкавае вока? Кропля трывожнай чырванi сьвiдруе насельнiкаў зямлi — распальвае ў сэрцах прагу волi, вышынi ды сонца?..

Зьдзекуецца з хiжых?..

— Вы бачылi Гаспадара Палесься?

Мастак гэтак спытаў, што ў самiм слове адчуўся Гаспадар.

— Вашу карцiну?.. Прызнаюся, ня бачыў.

— Як-небудзь...

— Пагляджу. Там бусел?

— Вялiзны, годны, як паляшук.

Нiякавата было глядзець у даверлiва-сьветлыя, з блакiтам неба вочы: мастак iм, Гаспадаром Палесься, ганарыўся, а я ня бачыў — ай-яй! Затое цяпер адчуў большае, як пытаньне: цi не Гаспадар блаславiў у высокi космас самога мастака i ўсю яго сiмфонiю крылаў? Ды не адных птушыных. Туды, у неба, iмкнулiся ляцець звычайныя палешукi, мужчыны i жанчыны, прырослыя як быццам да зямлi, якую аралi i засявалi, а з iмi — конi, дрэвы, крыжы, каменьне, нават квадрат Малевiча адтуль вярнуўся на зямлю i, нiбыта з люка карабля, выкiдваў сейбiта i Еву, спакушальнiцу з чырвоным яблычкам у руцэ, самога мастака з палiтрай. Хто iм даў крылы? Стаялi тры кабеты, у кожнай у думках i ў сэрцы жыла надзея, кожная сваю надзею мкнула ў неба: адна — да Бога, другая — да каханка, трэцяя — да дзетак. Усе тры там бачылi ратунак, хоць жылi на зямлi, дзе жыў i Гаспадар. Над вёскаю па небе на ружовых крылах раньняй вясны ляцела Лада, багiня i дзяўчына, з кветкамi ў руках, якiя з вышынi працягвала жанчыне, што з хлева выганяла карову на маладую пашу, i маладым, якiя яшчэ напэўна спалi за прыцемненым дрэвамi акном. I мудрай радасьцю зьзяў тварык у дзяўчынкi, якая ўжо адчула, што яе ручкi — крылы: цягнулася iмi да сонейка ў небе.