Читать «Партрэт шкла» онлайн - страница 21
Сяргей Кавалёў
Практычна-дзейснае выхаваўчае ўздзеянне на маладых аўтараў аказваюць у сваёй нялёгкай паўсядзённай працы літсупрацоўнікі газет i часопісаў (пазней — i рэдактары выдавецтваў), яны ж i шмат у чым фарміруюць густ i накірунак развіцця пачынаючага пісьменніка: друкуюць адзіы верш i не друкуюць другі, знаходзяць канкрэтныя пралікі альбо абыходзяцца агульным непрыманнем пэўнага стылю. Дай бог, каб гэтае ўздзеянне прыносіла толькі карысць i не фарміравала імкненне да гладкапісу, да творчага прыстасаванства, да спасціжэння вышэй упамянёных каыонаў i стэрэатьгпаў, дзеля найкарацейшага i найхутчэйшага шляху ў друк, а затым i яшчэ далей...
I яшчэ колькі слоў на заключэнне. Маладая беларуская паэзія занадта самаізаляваыая i амаль не ўзаемадзейнічае з паэзіяй гэтага ўзросту іншых рэспублік, з паэзіяй іншых краін. Такая самаабмежаванасць толькі шкодзіць, не дазваляе паглядзець на сябе збоку, іншымі вачыма, пашырыць свае ўяўленні i магчымасці, стрымлівае развіццё паэтычнай мовы. Паэтычныя пераклады, аглядна-азнаямленчыя i праблемыа-тэарэтычныя артыкулы, спрэчкі i дыялогі — усё гэта нойдзе толькі на карысць нашай шматнацыянальнай i шматмоўнай літаратуры.
АСФАЛЬТ I СЛЁЗЫ
М. Багдановіч
Зусім заканамерна, што гаворка пра гарадскую тэму ў літаратуры калі i вялася дасюль, дык у асноўным на матэрыяле гарадской прозы. Пры ўсіх пярэчаннях проза ў наш час — галоўны род літаратуры, ва ўсякім разе паводле чытэльнасці; пры ўсіх пярэчаннях шэраг празаічных твораў мы ўмоўна азначаем як «гарадская проза», шэраг, адпаведна,— як «вясковая». У паэзіі такіх азначэнняў ніколі не існавала нават умоўна з прычыны большай яе абстрагаванасці i універсальнасці (калісьці ўразіў максімалізм Віктара Шклоўскага, які напісаў пра радок Лермантава «Непроходимых дум собор»: «Весь Достоевский вмещается в эту строку!»).
У беларускай паэзіі перад беларускай прозай ёсць, праўда, адна вялікая перавага ў адлюстраванні гарадскога жыцця: у адносінах мовы. Паэзія рэдка карыстаецца дыялогамі, ды i нешматлікія дыялогі гэтыя — паэтычныя. Прозе сапраўды цяжэй. I калі разумець рэалізм, напрыклад, i ў моўным. аспекце, дык беларуская «гарадская» проза — не «рэалістычиая». Во калі б яна такога рэалізму прытрымлівалася, з'яўляліся б жахлівыя творы з такімі, магчыма, сцэнкамі:
«Вось вечар, адзінокі i самотны, як закаханы манах, ахутаў сваей шэрай сутанай горад. Глеб i Алена моўчкі сядзелі ля акна i ўзіраліся ў цёмныя бязгучныя вулкі ўскраіны, pyx на якіх, здавалася, заціх i спыніўся назаўсёды.
