Читать «Запіскі афіцэра Чырвонай Арміі» онлайн - страница 103

23 верасня 1943 года.

Фальварак Буркі.

Тыдзень таму даведаўся я ад малодшага сына Малугі, Андрэя, што ў лесе, які мяжуе з нашым гаем, знаходзіцца атрад польскіх партызанаў. Аказалася, што ён з імі сувязь падтрымлівае і час ад часу ўночы правіянт ім возіць. Гэта мне вельмі не спадабалася, бо могуць немцаў раззлаваць, і тыя аблаву зробяць. А таму і мы, паколькі жывем побач з тым лесам, будзем мець цяжкую адказнасць. Мае рацыю маёр, які гаворыць, што палякі ўсе бунтаўшчыкі і ніякага шанавання да ўладаў не маюць.

А пазней дні праз два я пайшоў у лес. Хацеў сухіх бярозак насекчы, каб плот падправіць. Калі праходзіў паблізу бункера, нехта крыкнуў мне па-польску: “СТОЙ!” Я спыніўся. Убачыў, што да мяне двое ўзброеных людзей набліжаюцца. Страшна мне стала. Не ведаў, што рабіць. А яны пытаюцца ў мяне:

– Ты хто? Чаго тут лазіш?

Я ім сказаў, што з’яўляюся рабочым з фальварка пані Юзэфы і прыйшоў сюды, каб бярозак насекчы. Але яны глядзелі на мяне вельмі падазрона. Адзін з іх пра дакументы мяне спытаў. Я сказаў яму, што дома іх пакінуў, але магу зараз жа прынесці, альбо няхай яны са мной да фальварка падыдуць і там паглядзяць.

Узгадаў я аповед Андрэя аб партызанах. Таму я ім гавару:

– Ці ведаеце Андрэя Малугу?

Адзін з іх сказаў:

– Я ведаю.

– Дык вось, – кажу, – гэта наш сусед. Яны мяне добра ведаюць. Я часта ў іх бываю. А вы пэўна партызаны. Андрэй мне казаў, што ў гэтым лесе ваш атрад стаіць.

Паверылі яны мне, але сказалі далей у лес не хадзіць і да бункера не набліжацца.

Вярнуўся я дадому і пра тую сустрэчу пані Юзэфе расказаў. А яна даўно ведала аб тым, што іх атрад у нашым лесе кватаруе. Нават задаволеная з-за гэтага. Гаворыць, што хутка поўныя лясы польскага войска будуць. І чым нямецкае адступленне бліжэй, тым большыя страты яны могуць ім прынесці і перамогу нашу паскорыць.

У суботу я пайшоў на сустрэчу з маёрам і ўсё гэта яму распавёў. Ён сказаў мне як мага больш падрабязнасцяў пра партызанаў даведацца. Растлумачыў, чаму гэта так важна.

– Зараз яны супраць немцаў, таму карысныя для нас. Але калі немцы адступяць, дык могуць быць і для нас небяспечнымі. Таму трэба загадзя даведацца, якія ў іх сілы, дзе дыслакуюцца, як узброены, як падтрымліваюць сувязь паміж атрадамі, хто імі кіруе, хто з мясцовага насельніцтва ім дапамагае?

Буду я вымушаны паболей з Андрэем пра гэтыя справы размаўляць, каб сабраць як мага больш інфармацыі для маёра.

Наогул зрабілася вельмі неспакойна. Пані Юзэфа гаварыла мне, што немцы адступаюць па ўсім фронце і што ўжо Смаленск пакінулі. Яна гэтым вельмі ўсцешана і гаворыць, што вайна хутка скончыцца.

14 лістапада 1943 года.

Фальварак Буркі.

Некалькі разоў я разам з Андрэем вазіў правіянт для партызанаў. Ездзілі мы ў лес па начах. Пасля кожнай такой выправы пані Юзэфа вызваляла мяне ўдзень ад працы, бо казала, што я мушу адаспацца і адпачыць. Яна сама мяне туды пасылае. Мусіць, ужо цэлы капец бульбы і шмат садавіны туды завезлі. Цяпер я ведаю шмат падрабязнасцяў аб партызанах і кожную суботу пра ўсё дакладаю маёру. Падчас апошняй сустрэчы ён мне сказаў, што не толькі я назіраю за дзейнасцю польскіх партызанаў, але ў яго ёсць вялікая сетка шпегаў з нашых людзей і польскіх камуністаў, якія і надалей трымаюцца расійскага боку. Адзначыў таксама, што назіранне за польскімі партызанамі зараз вельмі істотна, каб мець магчымасць пасля выгнання немцаў ачысціць край ад ненадзейных элементаў.