Читать «Мы з Санькам — артылерысты...» онлайн - страница 39

А Саньку не пазнаць. Спачатку, праўда, і ён разгубіўся, то бляднеў, то чырванеў, затым узяў сябе ў рукі, апрытомнеў, стаіць, нібы штык, напускае на сябе суровасці. Як жа — шышка на роўным месцы. Баюся, што цяпер да яго на казе не пад'едзеш.

Загад скончыўся словамі «генерал-маёр Сцяпанаў». Падпалкоўнік іх прачытаў, асабліва выдзеліўшы голасам, нібы пячатку паставіў, каб да ўсіх дайшло, што гэта нам не жартачкі.

А ў вачах у Санькі суровасці ўсё больш і больш. Яе прыбаўляецца па меры таго, як падпалкоўнік, прачытаўшы загад, расказвае, што значыць малодшыя камандзіры і як мы іх павінны слухацца. А слухацца мы іх павінны больш за роднага бацьку, бо ў арміі загад начальніка — закон для падначаленага. А гэта значыць: як Санька што вякне, тое — для мяне і закон, і ўжо не смей агрызацца, не смей слова насуперак сказаць. Легка гэта мне будзе, калі мы іншы раз у спрэчках даходзім і да рук? Рэдка, праўда, але было. А там хто яго ведае: можа, ён да мяне ўжо так і не будзе чапляцца, па-зямляцку?

Тут камбат нібы ўгадаў мае думкі і давай вучыць новаспеча-нае начальства, якім яно павінна быць патрабавальным і строгім. Цяпер для іх, для камандзіраў, не павінна быць ні свата, ні брата, ні друга-таварыша — усе перад імі павінны быць роўныя. За панібрацтва іх таксама па галаве не пагладзяць. Гэтым яны будуць падрываць дысцыпліну — самае святое ў арміі. А каб яе не падрываць, для гэтага трэба захоўваць субардынацыю. Я дагэтуль і слова такога не чуў мудрагелістага. Аказваецца, на думку падпалкоўніка, у жыцці наогул, а ў арміі асабліва існуе такая службовая лесвіца, што хто на ей вышэй сядзіць, той мае болей права загадваць, а хто — ніжэй, той абавязаны болей слухаць. Не слухаецца нікога толькі на самым верее, а слухаецца ўсіх на свеце — на самым нізе. У нашым вучылішчы на самым версе генерал, а на самым нізе такія, як я. А Санька, выходзіць, ужо мне на галаву сеў. Вось гэтая ўяўная лесвіца і ёсць субардынацыя. Але бабульчынымі словамі можна было б сказаць прасцей: гусь свінні — не таварыш.

Словам, агарошыў нас падпалкоўнік гэтай субардынацыяй. Гэта ж калі на яе маліцца, дык я згублю вернага таварыша, з якім жыў душа ў душу ўсё жыццё. А Саньку мне наогул шкада, бо яму ж нельга мець ні свата ні брата, хоць жыві сіратой, як горкая рабіна ў чыстым полі.