Читать «Мы з Санькам — артылерысты...» онлайн - страница 41

Пасля такіх слоў аўтарытэт каптэнармуса памерк. Юрка як бы спіхнуў яго са сваей папярочкі на службовай лесвіцы на адну ніжэй. Быццам на адной дваім там цесна.

Але і страявы старшына, ды яшчэ амаль наш аднагодак, а мне дык і зусім зямляк і таварыш — не сам камандзір батарэі. Няхай у яго будзе хоць у роце чорна, як у нашага Жука, усё адно ён не такі страшны, як сам Грызь. I мы ў страі адчуваем сябе вальней. Асабліва другая шарэнга.

У другой шарэнзе наогул многа пераваг. У першай стаіш перад начальствам, нібы пад промнем пражэктара, слуп слупам: не паварушыся, з нагі на нагу не пераступі, а каб пераміргнуцца з таварышам — і думаць забудзь. А ў другой, па-за спінамі пярэдніх, нібы за плотам; начальству відаць, ды не ўсё. Тут можна дазволіць сабе і сякія-такія вольнасці: пераміргнуцца, аслабіць нагу па камандзе «смірна», словам — можна паварушыцца. У другой, я ўжо не кажу пра трэцюю і чацвёртую, ёсць нават свая страявая забава. Называецца яна «па качану». Хоць забава і небяспечная, але ж вельмі смешная. Тут трэба выбраць момант, калі камандзір не глядзіць у твой бок, а ў паперу ці яшчэ куцы, асмеліцца і пярэдняга па голай макушцы — пстрык! А тады ўжо і стой нібы мыла з'еўшы: я — не я, і карова не мая. Другая шарэнга кісне ад смеху, чырванее ад натугі, каб не зарагатаць, але ўсе маўчаць, хіба каторы слінаю пырсне праз сцятыя зубы. Паспрабуй пікнуць — апынешся перад строем. Усе шышкі ад начальства за забавы другой шарэнгі ляцяць на першую, на таго, хто атрымаў пстрычку:

— Сідараў, не круціцца ў страі!

— Кузняцоў, апошні раз папярэджваю!

Можна пстрыкаць і не на макушцы, па адтапыранаму вуху таксама добра атрымліваецца. Але пры падпалкоўніку, ды і пры іншых афіцэрах, зрабіць «па качану» не кожны яшчэ і асмеліцца, хіба які ўжо сарвігалава, якому і мора па калена. Я, напрыклад, баяўся. А пры Юрку асмеліўся. Пагляджу-пагляджу на макушку Лёвы з Магілёва, і рука свярбіць. Ды што я, горшы за астатніх? Падсцярог момант, калі Юрка-старшына апусціў вочы ў спіс батарэі, і — пстрык! — па Лёвавай стрыжанай мазгаўні. Ды гучна так атрымалася, нібы па пустым гарбузу. Не паспеў Лёва і галаву павярнуць, каб глянуць, хто яго пачаставаў, як раздаўся металічны старшынскі вокліч:

— Сырцоў, выйсці са строю!

Я не адразу і ўцяміў, што гэта мне, так спадзяваўся на сваю беспакаранасць: за спінамі ж не відаць, ды і Юрка свой чалавек, не будзе ж ён земляка і таварыша перад строем зневажаць.

А ён зняважыў. Ды яшчэ і як. Праўда, маралі, як падпалкоўнік за спазненне на фіззарадку, не чытаў, але пакараў больш сурова, чым той. Маім вушам нават не верылася.

— За парушэнне дысцыпліны ў страі адзін нарад на кухню без чаргі! — абвясціў Юрка.

Можа, ён мяне не пазнаў? Стрыжаныя і ў аднолькавай форме, мы ўсе тут, нібы з інкубатара, усе на адну калодку шытыя. Я хацеў было сказаць: кінь, маўляў, Юрка, апамятайся, гэта ж я — Іван, але толькі рот раскрыў, а Юрка яшчэ больш сурова:

— За спрэчку з камандзірам — яшчэ адзін нарад!