Читать «Азірніся ў каханні» онлайн - страница 122
Анатоль Бароўскі
І не вораг, і не свой.
На другі дзень Ладзік сустрэў яго на вуліцы. Жамойда павітаўся першым, руку нават падаў.
Жменька скрыгатнуў зубамі, коршакам на яго накінуўся, учапіўся ў каўнер:
— Гад! Хто выпусціў цябе?!
— Ну, ты, — вырачыўся Казімір, адкідваючы яго ад сябе, — каму трэба, той і выпусціў. Рукі ўбяры ад мяне.
— Нічога, за гаўно я брацца гідую, але адмыю рукі, вот толькі ці ты адмыешся ад людской крыві?..
— Не табе мяне судзіць! — пырснуў слінай Жамойда.
Ладзік абцёрся рукавом, сплюнуў:
— Мне. І ўсім. Хто цябе выпусціў — трэба разабрацца.
— Ды разабраліся. І дакумент во выдалі, з пячаткай.
— Падатры ім...
Ледзьве адцягнулі ад яго Ладзіка: забіў бы пад гарачую руку. За жонку, над якой у вайну здзекаваўся, выганяў распранутую з Лёнікам на мароз — дапытваўся пра партызан.
Казімір расстараўся недзе скураное паліто, пашыў сабе фрэнч, галіфэ і круглую, такога ж зялёнага колеру, фуражку з тоўстым брылём. І ў гэтай нязменнай форме хадзіў па вёсках, спаганяў нядоімкі. У хаце павесіў вялікі партрэт Сталіна.
Рабоце быў адданы, можа, нават і занадта.
Ліліся людскія слёзы — адтэрміноўкі ён не прызнаваў. Абдурыць яго было цяжка. Арэнку не пашкадаваў — карову ў раён завёў, дзяцей галоднымі пакінуў. Абараніць нябогу не было каму — муж прапаў на вайне без вестак, як ворагам стаў для радзімы.
— А ты што думаеш пра маю работу? — спытаў, сеўшы на край ложка, Казімір.
— Анічога. Надумаўся, дык працуй, — паціснула Вікця плячыма, дамывала посуд.
Жамойду здзівіла абыякавасць жонкі. Думаў, што радавацца будзе, а яна...
— Я ж пра заўтрашні дзень думаю, — пакрыўджана загаварыў Казімір. — Каб хату пабудаваць, гаспадарку займець. Каб у хаце дастатак быў.
— І шмат таго дастатку хочаш?
Вікця дамыла посуд, села па лаўку, уздыхнула. Яе ахутвала млявая стома. Тое, што казаў муж, не кранала яе, як не ёй гаварылася.
— Шмат. Каб хапала і нам, і дзецям нашым.
— А колькі ж дзяцей будзе ў цябе?
— Колькі? Двое. Трое. А мо і пяцёра, як ты расстараешся, — сказаў і зарагатаў ад сваіх слоў.
— Ого, — пахітала галавой, — і размах у цябе.
Пра сябе ж падумала: «Не збудуцца твае жаданкі.
Для гэтага каханне вялікае трэба... А ў нас? Як поснае на свята».
Казімір засоп, дакрануўся да жончынай рукі. Хацеў расшпіліць кофту. У сенцах пачуўся грукат.
Казімір мацюкнуўся. Яна ж рассмяялася:
— Будуйся, Казік, хутчэй. Бо так і нервовую сістэму сваю сапсуеш.
У хату зайшоў стары Жамойда — сівы, сагнуты, маўклівы. Патаптаўся ля печы, прагугнявіў нешта пад нос. Зазірнуў пад лаўку, пасля на печ.
Да сына ў другую палавіну не заходзіў. Пастаяў у роздуме, перахрысціўся на абразы і падаўся ў двор.
— Забываецца бацька. Дзе што пакладзе — не памятае, — Казімір паглядзеў у акно, пазіраў на бацьку — той тэпаў ужо да дрывотні. — Старасць...
Маладыя жылі ў другой, лепшай палавіне хаты. Няўтульна адчувала сябе ў іх Вікця. Казімір, праўда, з першых дзён павёў сябе так, што жонку з першых дзён пачалі лічыць гаспадыняй. Пакрыкваў на маці, калі тая спрабавала пярэчыць ці даваць заўвагі.