Читать «Талісман» онлайн - страница 9

Ніл Гілевіч

ГЕРОІ НАЦЫІ

У сорак трэцім выжылі, Ад ран крывёй сцякаючы, У сорак шостым выжылі, Плуг на сабе цягаючы, А праз паўвека, старцамі У сытых хлеба просячы, Надзею выжыць страцілі Ад крыўды і ад роспачы. 22.V.94

* * *

Родная, мілая, любая! Свет заімгліўся журбой. Непагадзь страшная, лютая Нас не мінула з табой. З яснае пэўнасці выбіла. Згасла вясёлка-дуга. Вочы праменныя выпіла Чорная скруха-туга. Мілая, любая, родная! Як ты далёка была! Як, непрытульна-халодная, Вечнасць марудна плыла! Днямі пустьшна-вятрьістьімі Стыла ў самоце душа, Покуль, як лодка да прыстані, Радасць да сэрца ішла. Любая, родная, мілая! Зноў я адчуў, што жыву. Ясніцца далеч імглівая. Свет разганяе журбу. Холад далоняў не выстудзіў. Сівер не выдзьмуў цяпла. Д'ябал у Бога не высудзіў Тое, што ты мне дала. 22.V.94

ПАЗІЦЫЯ

Артыкулы, выступленні, інтэрв'ю

1992—1994

"КАБ ЖА ТОЕ СЛОВА ДЫ ЛЮДЗЕЙ З'ЯДНАЛА..."

Слова на ўрачыстым вечары, прысвечаным 150-годдзю Францішка Багушэвіча 20 сакавіка 1990 г.

Гісторыя беларускай літаратуры мае адну відочную адметнасць: за нязначным выняткам лёс яе творцаў, найперш тых, што ўвасабляюць яе гонар і славу, склаўся або вельмі драматычна, або і зусім трагічна. Прычым, не толькі пры жыцці, але нярэдка і пасля смерці. Прыгадайма жыццёвы і творчы лёс геніяльнага самародка Паўлюка Багрыма, зрэзанага жандарскай касой, калі яшчэ ён быў кволым зялёным парасткам, лёс асуджаных на выгнанне Яна Чачота і Франца Савіча, Арцёма Вярыгу-Дарэўскага і Вінцэся Каратынскага, поўнае пакут, абраз і прыніжэнняў жыццё аднаго з найвялікіх нашых паэтаў і драматургаў, пачынальнікаў нацыянальнага адраджэння. Беларусі — Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, яго паслядоўнікаў, вязня Мінскай турмы Каруся Каганца і рэвалюцыянеркі-выгнанніцы Алаізы Пашкевіч-Цёткі, лёс зведзеных у магілу сухотамі паэта-дэмакрата марксісцкай арыентацыі Адама Гурыновіча — на 25-м годзе жыцця, геніяльнага лірыка і навукоўца-мысліцеля Максіма Багдановіча — на 26-м годзе жыцця, вялікага пакутніка, палымянага паэта і публіцыста Алеся Гаруна — на 33-м годзе жыцця... А затым, ужо ў савецкі перыяд нашай гісторыі, прыгадайма лёс Янкі Купалы,