Прыкладна раз на год,звычайна перад Калядаміпаводле грыгарыянскага календара,мне сьніццаполацкі архіварыюс Аўгустын Война,маладжавы манах-базылянінз залатым зубам,таемны геданісті, магчыма,мой продак,які ня першы годсудзіцца з полацкімі езуітамі,складаючы каліграфічным почыркамдваццаць сёмую скаргукаралеўскім камісарам.Войну замінае спаць гадзіньнікна касьцёле сьвятога Стэфана.Война лічыць шарлятанстваммэханічную галаву з калегіюму,што гаворыць на ўсіх вядомых мовах,і наагулмае да Таварыства Езусаспадчынную нялюбасьць,за выняткам айца Папэ, якому(зусім дарэмна)давераны вінны склеп(ён таксама мне сьніцца,аднак трохі часьцей),айца Папэ,які можа нацадзіць з дубовае бочкі,равесьніцы Літавора Храптовіча,кухаль старога мёду і —бывай, любая застуда.Война здымае з паліцымае кнігі з аўтографамі,сьпярэшчаныя іранічнымі маргіналіямі,за якімі сарамяжліва хаваеццачараватая пляшка,і — у залежнасьці ад настрою —звоніць па тэлефонеспачатку айцу Папэабо адразу мне самому —тут я прачынаюсяад начнога міжгародняга званка.Хтосьці маўчыць у слухаўку,плывуць па правадахудары гадзіньніка сьвятога Стэфана,пяюць на Дзьвіне цыбатыя асначы,хіхікае па-змоўніцку айцец Папэ,шэпча ўва мне ўпэўнены голас:ты таксамапрысьнісься камусьці на Каляды,набраўшы тэлефонны нумар,які можна адшукацьадно ў паперах каралеўскага камісара,якому падае каліграфічную скаргуполацкі архіварыюс Аўгустын Война,маладжавы манах-базылянін,таемны геданісті, магчыма,мой продак.СтудняНахілюся над студняй,каб убачыць самога сябе.Глядзяць на мянез глыбініто сьветлагаловы хлапчук,то сівабароды стары,а часамняма адлюстраваньня,быццам не нахіліўся ніхтонад студняй.Няўжо гэта я — хлапчук?Няўжо гэта я — стары?Няўжо гэта я —адсутнасьць адлюстраваньня?
Бібліятэка імя Скарыны ў Лёндане
Вечар, які бавішудваіх з «Sarmatiae Europeaedescriptio...»,MDLXXXI*віцебскага камэндантаАляксандра Гваніні,не вяшчуе нічога,апрача ленаватай чародкі думакпра ўвішнага італійца,што з маўклівага дазволу Кліёбеспардонна сьпісваўу свайго падначаленагаМацея Стрыйкоўскага.(Абвінавачаньне ў плягіяцездымаецца з прычыны даўніны.)Зялёны авал сьвятлана велічным стале,вартым штабу маршала Нэя,дзе шарыкавая асадкана месцы цяжэзнага каламараз пазалочанымі музамі і гусіным пяромвыглядае як міні-спадніцана шчадралюбных клубахкаралевы Боны.Легкадумныя дыялёгіз героямі гравюраўна ломкіх аркушах in folioколеру леташняй аўсянае саломы.Вялікаму князю Альгердуможна выказаць шчырае спачуваньне(калі летапісцы, як зазвычай,ня ўводзяць нас у зман),што ён ня ведаў смакуперабрадзілага вінаграднага соку.У Віценяніхто не замінае запытаццапра эпікурэйскія вусыкарчомнага заўсёдніка,а яго мосьць Скіргайланяхай узгадае, як полацкія месьцічыпрывязалі яго задам наперадда старое кабылы.Habent sua fata libelli** —аздобленае пацінаю выслоўетаксама гучыць легкаважна.I раптамад паліцы з гатычнымі шрыфтамівее трывожны ветрык.Тамы ў цісьнёных пераплётахспакваля поўняцца непрыхільнасьцю.Альгердна тытульным аркушыпагардліва падцінае вусны.Сьвідрыгайлавыцягвае з тула стралу.Нічога добрага не абяцаенасуплены паглядВітаўта.Цяжкія завесынабываюць зьнячэўкускульптурную рэльефнасьць —іх хочацца падняць, каб пераканацца,што там сапраўды пуста,але лепей пакінуцьгэтыя падазроныя складкі ў спакоі.Стары лёнданскі домабуджаецца якраз у тую хвіліну,калі ты неабачліва аказаўсяягоным закладнікам,дом,які прасьцюжана ўздыхае,які бярэ ўнізе нечай рукоютэлефон,прымушаючы ўявіць стол бастыёнамі пасунуць бліжэйсьціплы томік in quartoпад даўжэзнай барокавай назваю«Собрание припадков краткое...» еtс.,здаецца, адзіную кнігу,выдрукаваную па-беларускуза ўсё доўгае XVIII стагодзьдзе.(Факт, безумоўна, з гаркавым прысмакам,хоць стагодзьдзе ўсё ж прамінула ня марна.)Нешта дзеецца з часам:стагодзьдзі набываюцьрозную працягласьць і шчыльнасьць і,што самае небясьпечнае,пачынаюць дыфузаваць,у выніку чаготвой 1994-ты можа апынуцца дзе-небудзьпаміж Вялікай францускай рэвалюцыяйі Люі Філіпам...Каб упэўніцца, што зьменыяшчэ не зрабіліся незваротнымі,ты асьцярожна сустракаесься вачымазь люстрам кніжнае вітрыны.Павагаўшыся, люстра пацьвярджае:гэты чалавек — пакуль што ты.
