Читать «Бiльярд а палове дзесятай» онлайн - страница 29

— Чуў, - адказаў я. — Авечка i пастыр.

Мы глядзелi на ценi тых, што ад нас адсталi i iшлi цяпер балюстрадаю, глуха гучалi ў праходзе iх галасы, потым, калi яны выйшлi на вулiцу, галасы пагучнелi, адбiваючыся ад выгiбаў моста: "Робертаў удар…"

— Мне трэба, — сказаў я Шрэле, — …мне трэба ведаць усё дакладна.

— Хадзем, — адказаў ён, — я табе пакажу.

Мы прабiралiся навобмацак праз туман, уздоўж агароджаў з калючага дроту, потым убачылi драўляны паркан, якi пах яшчэ свежай драўнiнай i свяцiўся жаўтаватым колерам; лямпачка над замкнутай брамай асвятляла эмалiраваную шыльдачку: "Мiхаэлiс — вугаль, кокс, брыкеты".

— Цi пазнаёш гэтую дарогу? — спытаў Шрэла.

— Пазнаю, — адказаў я, — сем гадоў таму мы часта хадзiлi тут разам i гулялi ўнiзе ў Трышлераў. А дзе цяпер Алоiс?

— Ён шкiпер, як i даўней яго бацька.

— А твой бацька па-ранейшаму кельнер у прыбярэжнай карчме?

— Hе, ён цяпер у Верхнiм Порце.

— Ты хацеў нешта паказаць мне?

Шрэла выцягнуў цыгарэту з рота, сцягнуў з сябе куртку, ссунуў з плячэй помачы, падняў кашулю i павярнуўся спiнай да слабай лямпачкi: уся спiна была ў дробных, велiчынёю з фасолiну, чырванавата-сiнiх шнарах. "Абсеяная шнарамi, — падумалася мне, — вось як можна сказаць дакладней".

— Божа, — сказаў я, — што гэта?

— Гэта Нэтлiнгер, — адказаў Шрэла. — Яны робяць гэта ўнiзе, у казармах каля Вiльгельмавага рова. Бен Вакс i Нэтлiнгер. Яны называюць гэта дапаможнай палiцыянцкай службай; мяне яны схапiлi пад час аблавы на жабракоў у Партовым квартале; за дзень было арыштавана трыццаць восем жабракоў, адным з iх быў я. Дапытвалi нас з дапамогай пугi з калючага дроту. Яны сказалi: "Прызнайся, што ты — жабрак", а я пацвердзiў: "Сапраўды, я — жабрак".

Спозненыя госцi ўсё яшчэ снедалi: смакталi памаранчавы сок, нiбы грахоўны трунак; бледнатвары хлопец, абапёршыся аб дзвярную фрамугу, стаяў нерухома, як стод; ад фiялетавага колеру лiўрэi твар яго здаваўся амаль што зялёным.

— Гуга, Гуга, ты чуеш, што я кажу?

— Я, пане доктар… я чую кожнае слова.

— Калi ласка, прынясi мне кiлiшак каньяку, вялiкi.

— Зараз, пане доктар.

Калi Гуга сыходзiў да рэстарана, востра блiснуў яму перад вачыма Час вялiкi каляндар, якi ён мусiў перагортваць шторанiцы; ён перагарнуў ужо вялiкi кардонны лiст з лiчбай, што абазначала дзень, засунуў яго пад шыльдачкi з назвамi месяца i года: 6 верасня 1958 года. У яго кружылася галава: усё, пра што ён пачуў, адбывалася задоўга перад тым, як ён нарадзiўся, — гэта адкiдала яго назад на дзесяцiгоддзi, на цэлыя паўстагоддзi: 1885, 1903 i 1935 — гэта было недзе далёка ззаду, схаванае ў часе, але ж i прысутнае тут; яно гучала ў голасе Фэмеля, якi стаяў, абапёршыся аб бiльярдны стол, i глядзеў на плошчу перад саборам Святога Севярына. Гуга мацней ухапiўся за парэнчы, глыбока ўдыхнуў паветра — як той, хто вынырваў з-пад вады, адплюшчыў шырока вочы i адным скачком схаваўся за вялiкай калонай.

Бо па сходах долу якраз iшла яна, басанож, у апратцы пастушкi, веючы пахам авечага гною, якiм было прапахлае яе рыззё, што спавiвала яе ад грудзей да сцёгнаў. Зараз яна з'есць сваю прасяную кашу, з ёй — кавалак чорнага хлеба, пару арэхаў; вып'е авечага малака, якое дзеля яе трымаюць у лядоўнi; яна прывозiла з сабою авечае малако ў тэрмасах, прывозiла авечы гной у маленькiх карабках i ўжывала яго як парфуму да сваёй грубай, вязанай на прутках з суровай воўны бялiзны; па снеданнi яна гадзiнамi праседжвала ў вестыбюлi — вязала i вязала, час ад часу хадзiла ў бар па шклянку вады, палiла сваю кароткую пiпку, сядзела на канапе, скрыжаваўшы свае голыя ногi так, што была вiдаць яе грубая, зацвярдзелая скура на пятках; яна прымала сваiх вучняў i вучанiц, якiя, апранутыя, як яна, i гэтаксама, як яна, пахнучыя, атачалi яе, седзячы са скрыжаванымi нагамi на канапе, вязалi пруткамi, раз-пораз адкрывалi карабкi, што iм давала iх майстрыня, i ўдыхалi пах авечага гною, як самы лепшы водар: праз пэўныя прамежкi часу яна адкашлiвалася i пыталася сваiм дзявочым голасам з канапы: "Як мы ўратуем свет?" А вучнi i вучанiцы адказвалi: "Праз авечую воўну, авечую шкуру, авечае малако — i праз вязанне на прутках". Дзынканне пруткоў, цiшыня, адзiн хлопец, ускочыўшы, пабег у бар, прынёс майстрынi свежай вады, i зноў мяккi дзявочы голас запытаўся з канапы: "Дзе хаваецца блаславенне свету?" I ўсе адказалi: "У авечцы!" Яны зноў адкрылi карабкi, пачалi з захапленнем нюхаць памёт, а ў гэты час блiскалi фотаўспышкi, алоўкi журналiстаў хутка спiсвалi лiсткi рэпарцёрскiх нататнiкаў.