Читать «Тры жыцці княгіні Рагнеды» онлайн - страница 44

Раніцай ціха сходзілася на бераг застрашанае заслаўскае жыхарства. І Рагнеда прывяла сына, каб выканаць неабходную для ад'езду ў Полацак умову. Нарэшце сагналі ўсіх; натоўп шчыльна збіўся ззаду Рагнеды, жахаючыся таго, што яго чакала. Выйшаў на бераг і стаў тварам да натоўпу ўладыка Кірыла ў шытай золатам вопратцы. Узяўшы крыж, пачаў ён гаварыць пра новага бога - нейкага Ісуса Хрыста, які даў сябе распнуць на крыжы, хоць і быў сынам стваральніка свету. А потым уваскрос і падняўся на неба, і адтуль дапамагае кожнаму, хто ў яго верыць і на яго моліцца... Ззаду слухачоў, ахопліваючы іх сярпом, стаяла кіеўскае хрышчонае ваярства, і разбіваліся словы Кірылы аб глухату напалоханых, насцярожаных душ.

Але вось ён сказаў:

- Гасподзь бог наш, збавіцель наш, Ісус Хрыстос хрысціўся ў водах ракі, і па яго святому прыкладу здзейсніцца вашае павяртанне да ліку адзінага нашага госпада - ступіце ў воды і прыміце хрысціянскі крыж...

Натоўп не рушыўся, цішыня жаху і тугі завісла над пожняй. Неяк нядобра заварушыліся дружыннікі. «Зараз спіхваць пачнуць», - падумала Рагнеда і, падняўшы сына на рукі, першая пайшла ў Свіслач. Ледзяной здалася вада, Ізяслаў сціснуўся, ускрыкнуў і ахапіў маці за шыю.

«Цярпі, сынок, цярпі, - шаптала Рагнеда, - затое ў Полацак паедзеш». Яна ступала па гразкаму дну, пакуль вада не падышла да горла; тады яна павярнулася. Людзі сыходзілі ў раку, моршчыліся ад холаду і пакорліва ішлі на глыбіню. «І нашто было Хрысту такое купанне», - не разумела Рагнеда. Грэк Кірыла запеў нейкую малітву, а воддаль, на свяцілішчы, нерухома стаяў каля драўлянага ідала вяшчун і назіраў усеагульную здраду.

Тры дружыннікі, бачыла Рагнеда, нетаропка накіраваліся да вешчуна, задні нёс сякеру. Кірыла самазабыўна вадзіў крыжом над скалелым у рацэ народам, але ніхто не глядзеў на яго срэбраны крыж - увага засяродзілася на тройцы, што падыходзіла да вешчуна.

Ля ідала яны спыніліся, нешта сказалі старому, той нешта адказаў, тады першы моцна адштурхнуў старога, узляцела і ўваткнулася ў ідала сякера. У тое ж імгненне вяшчун усадзіў у бок святатніка доўгі нож. Гэта была яго апошняя ахвяра багам... Мільганулі мечы, і стары паваліўся на капішча мёртвы. Ні слова, ні гуку - як у сне...

Потым дазволілі выйсці з вады, Іона і Сымон вымалі з торбаў і дарылі кожнаму вымакламу медны крыжык. «Знак хрысціяніна, - тлумачылі папы. - Трэба насіць яго на грудзях, не здымаючы». Напалоханае жыхарства з палёгкай, што скончыўся гвалт, разыходзілася па хатах абсыхаць і прасіць даравання ў старых багоў за сваё абарачэнне ў невядомую веру.

Рагнеда выходзіла з Свіслачы апошняй. Яе сустрэў Кірыла і надзеў на яе і Ізяслава залатыя нагрудныя крыжыкі.

- Ці добра гэта, што вешчуна забілі? - спытала Рагнеда.

- Што вяшчун! Ён сам захацеў, - сурова адказаў уладыка. - Сцёк яго час, ён і памёр.

Увечары зазірнуў да яе Дабрыня. Стаў ля парога і коратка аб'явіў: