Читать «Сімъ побѣдиши» онлайн - страница 37

Глінскі, высахлы ў порхаўку, сівы, як лунь, торапка агледзеў часовае царскае прыстанішча — невялікі пакой паляўнічага дамка, рашуча ступіў некалькі крокаў наперад (Іван сядзеў за сталом тварам да яго), перахрысціўся, гледзячы на іканастас у простым бярвенным куце, і пакланіўся яму. Ступіў бліжэй і пачаў з даўно прыгатаванага:

— Троице пресущественная и пребожественная и преблагая праве верующим в тя истинным хрестьяном, дателю премудрости, преневедомый и пресветлый крайний верх! Направи нас на истину Твою и настави нас на повеления Твоя, да возглаголем о людех Твоих по воле Твоей…

Іван здзівіўся і павялічыў вочы:

— Міхаіл Юр’евіч, гэта ты?

Госць усміхнуўся, пераступіў з нагі на нагу:

— Я, каму ж быць та… Б’ю чалом майму дабрадаўцу, — і злёгку нахіліў галаву.

— Сядай, перакусі з дарогі.

— Ды дзякуй, вялікі князь, не есца мне ўжо ў мае гады. Ды й адвык, прызнацца. Аказваецца, і хлеба з вадой чалавеку ўдосталь можа быць.

Іван нахмурыў высокі лоб, нагнаў на твар ранніх маршчынаў і прапёк Глінскага вуголлем-зрэнкамі:

— Крыўдуеш, значыць? Як на ваўка на цара глядзіш?!

Госць усміхнуўся, марудна адставіў услон і сеў насупраць Івана; з-пад старэча-дрыготкіх брывін спакойна глянулі блакітныя вочы:

— За што крыўдаваць? Я і на маці тваю, царства ёй нябеснае, аніколі кепскага не падумаў. Нават калі ў вязніцы пацукі мае пяткі грызлі. А цяпер вось радасць сэрца маё перапаўняе, радасць — шчыра кажу, — што Бог і воля твая дазволілі на схіле дзён маіх сына яе першароднага пабачыць…

— Крыўду маеш, нутром чую, — перабіў яго Іван.

— Не. Не і не! Пабажыцца нават магу.

— Не паверу!

— Твая воля, — Глінскі ўздыхнуў, зноў усміхнуўся і зірнуў у высокае авальнае акно над Іванам, памаўчаў і дадаў ужо нібыта й не сваім голасам: — Са свайго доўгага вопыту вынес я галоўную ісціну, якая, спадзяюся, і працягвае доўжыць дні мае: жыццё ёсць таямніца, а смерць — рэч звычайная. І крыўда — яе памагатая. Крыўда — агонь злосці.

Іван здзіўлена адхінуўся да спінкі. Глядзеў уважліва і маўчаў.

— Так, крыўда і злосць — памагатыя смерці, бо душу нашую, як вусені кветку, грызуць… І пераконваюць нас, што не ўсё ад Бога. А ад Усявышняга ўсё, акрамя крыўды й злосці. Таму няма іх у мяне і не было. Усё ад Бога. І валасінкі з нас не ўпадзе без Ягонай волі! Хто ведае: можа, калі б не мая вязніца — не гаварыць бы мне з табой, вялікі княжа?

Іван у адказ неўразумела выцягнуў шыю.

— Так! Можа, быць мне растаптанаму азлобленым натоўпам на прыступках Успенскага сабора, як і пляменніку майму Юрыю? Хто ведае, можа і на мяне б сведчыць пачалі, што пажар вадой варажэйскай з ім на Маскву навёў?

Іван задаволена хмыкнуў і загаварыў:

— Бачу праўду ў вачах і словах тваіх. Веру табе, як крыві і целу роднаму. А таму і паклікаў цябе, Міхаіл Юр’евіч, каб парады спытаць, каб у часіну цяжкую да пляча блізкага прыхінуцца.

— Слабое, на жаль, цяпер плячо тое…