Читать «Сабачае сэрца» онлайн - страница 5

Міхаіл Булгакаў

— Ну-у?

Вочы яго зрабіліся круглымі, а вусы ўсталі дыбком.

Швейцар знізу задраў галаву, прыставіў далонь да губ і пацвердзіў:

— Так точна, цэлыя чатыры штукі.

— Мой божа! Уяўляю, што зараз будзе рабіцца ў кватэры. Ну і што ж яны?

— Ды нічога-с.

— А Фёдар Паўлавіч?

— Паехаў па цэглу і па занавескі. Будзе сценку будаваць.

— Чорт ведае што такое!

— Ва ўсе кватэры, Піліп Піліпавіч, будуць усяляць, акрамя вашай. Нядаўна сход быў, выбралі новае таварыства, а ранейшаму — у карак.

— Што робіцца. Ай-яй-яй… Фіць-фіць…

Іду-с, спяшаю. Бок, бачыце ж, напамінае пра сябе. Дазвольце вам боцік лізнуць.

Галун швейцара знік унізе. На мармуровай пляцоўцы павеяла цяплом ад труб, яшчэ раз завярнулі, і вось — бельэтаж.

II

Вучыцца чытаць зусім не трэба, калі мяса і так пахне за вярсту. Тым не меней, калі вы жывяце ў Маскве і калі хоць крыху нейкіх мазгоў у вас у галаве ёсць, вы воляй-няволяй навучыцеся грамаце, і без усякіх на гэта курсаў. З сарака тысяч маскоўскіх сабак хіба толькі круглы ідыёт не сумее скласці з літар слова «кілбаса».

Шарык пачаў вучыцца па колерах. Ледзь толькі споўнілася яму чатыры месяцы, па ўсёй Маскве развесілі зялёна-блакітныя шыльды з надпісам — МСПО — мясны гандаль. Паўтараем, усе яны непатрэбны, бо мяса і без гэтага чуваць. І аднойчы абмылка выйшла: нацэлены на блакітны колер, Шарык, нюх якому забіў бензінавым дымам матор, уляцеў замест мясной крамы ў краму электрычнага рыштунку братоў Галубізнер на Мясніцкай вуліцы. Там у братоў сабака паспытаў ізаляванага дроту, а ён дастатнейшы, чым пуга ў рамізнікаў. Гэты знакаміты момант і трэба лічыць пачаткам Шарыкавай адукацыі. Ужо на тратуары Шарык пачаў разумець, што «блакітны» не заўсёды абазначае «мясны», падціскаў ад пякучага болю хвост і выў, успамінаў, што на ўсіх мясных першаю стаіць злева залатая ці рыжая раскарака, падобная на санкі.

Далей пайшло больш паспяхова. «А» ён вывучыў у «Главрыбе» на рагу Махавой, а потым «Б» — падбягаць яму было зручней з канца слова «рыба», таму што ў пачатку слова стаяў міліцыянер.

Кафельныя квадрацікі, якія аздаблялі вуглавыя месцы ў Маскве, заўсёды і нязменна абазначалі «С-ы-р». Чорны самаварны кранік, які пачынаў слова, абазначаў былога гаспадара Чычкіна, горы чырвонага галандскага, звяроў-прыказчыкаў, якія ненавідзелі сабак, тырсу на падлозе і брыдка пахучы бакштэйн.

Калі ігралі на гармоніку, што было намнога лепей за «мілую Аіду», і пахла сасіскамі, першыя літары на белых плакатах складваліся ў слова «непры…», што абазначала «непрыстойнымі словамі не выражацца і гасцінца не даваць». Тут часам вінтом успыхвалі бойкі, людзей білі кулаком па мордзе, праўда, рэдка, сабак жа пастаянна — сурвэткамі альбо ботамі.

Калі ў вокнах віселі нясвежыя кумпякі і ляжалі мандарыны… Гаў-гаў… га… странамія. Калі цёмныя бутэлькі з дрэннай вадкасцю… Ве-і-ві-на-а-віна… Елісеевы былыя браты.

Незнаёмы пан, што прывалок сабаку да дзвярэй сваёй раскошнай кватэры, якая размяшчалася ў бельэтажы, а сабака адразу ж падняў голаў на вялікую, чорную з залацістымі літарамі картачку з боку ад шырокіх, зашклёных хвалістым і ружовым шклом дзвярэй. Тры першыя літары ён склаў адразу: «Пэ-ер — Пра». Але далей ішла двухбокая пузатая брыдота, якая невядома што абазначала. «Няўжо пралетарый?» — падумаў Шарык са здзіўленнем… «Гэтага быць не можа». Ён падняў угору нос, яшчэ раз абнюхаў футра і ўпэўнена падумаў: «Не, тут пралетарыем і не пахне. Вучонае слова, а богведама што абазначае».