Читать «Вяртанне» онлайн - страница 2

Алесь Аркуш

ЯБЛЫКІ

У неба яблыкі ўзляталі, А з неба падалі каменні. І людзі з боскім утрапеннем Глыжы ў садах сваіх збіралі. Яны дзівіліся, як дзеці, Яны былі на сёмым небе: — Гніляк няхай бы трапіў дзесьці… — Відаць, падзейнічаў малебен. Зімой дзівіліся нанова: — Вось гэта, браткі, захаванне, А што цвярдыя для ўжывання — То яблык спее адмыслова. Чакаюць людзі — як умеюць, — Калі ўжо яблыкі паспеюць.

СІВЫЯ ЛІСТЫ

Гэта роспач пісала, не я, Гэты ліст напаўзмрочнай парою. Гэта вецер віхурнага дня Ліст прыбіў да магілы героя. Хто яму прачытаў гэты ліст? І няўжо тыя словы кранулі? Бо ён жыў невядома калі, Ў час далёкі: між дзідай і куляй. Бо сплыло столькі рознай вады, Неспакойна і сёння герою… Мне прыходзяць сівыя лісты, Ды атрамант бярэцца крывёю.

КРЫМКАЧ

Крумкач вяртаўся ва ўчарашні дзень, Ён абгінаў Зямлю хутчэй яе вярчэння. Інакш пражыць хацеў судовы дзень, Каб здрадніцтвы свае схаваць ад пакаленняў… Жыццё як сон — павекі толькі ўзняў… Чаргуюцца мясціны: Вільня, Коўна… З усіх існуючых зямных праяў Вяртанне ва ўчарашняе найбольш умоўна. Крумкач вяртаўся — ён у часе знік. Адразу знікла пачуццё напрамку руху… У цемрадзі стагоддзяў бразгацеў цягнік, Дагнаць які не хопіць ні жыцця, ні духу.

ЖЫТА

Я ніколі не бачыў такога жыта: як лес,             як мора,                           як сусвет. Яно разумнае жыта, яно жыве. Чую — у жыце плача немаўля. Я ўрываюся пад шаты калосся. Бягу — і плач сцёгае па твары. Спыняюся — і плач знікае. Дарэмныя мае пошукі. Марныя мае патугі. Знямога дзьме сустрэчным вятрыскам. Я знямогся ўшчэнт. Ледзь жывы я падаю на дол. Плач адразу знік. «Ці не трызнілася мне?» — зацеплілася думка, і я спрабую супакоіць сябе. Ды пошапт калосся свідруе душу.

ЦІШКАВАЕ ПОЛЕ

Дынастыя рахманых вепрукоў наведвае ў цямрэчы Цішкавае поле, дзе некалі садзілі людзі бульбу, дзе засталіся пудзілі з мяхоў, ў якіх гаспадары прывозілі ўгнаенне. Шукаюць безупынна і нястомна свае ўлюбёныя прысмакі, — штурхаюцца,             бяскрыўдна рохкаюць адзін на аднаго. Нішто не замінае справе ноччу, але ўсё роўна асцярога не знікае, бо ля дарогі засталося гумавае кола і дзве рыблёўкі ў хмызняку схаваны, — напэўна вернуцца гаспадары.

СТАРЫ ДУБ

Гайдаюць пругкія галіны, Сваволяць жалуды-малечы. Спякотных тыдняў успаміны Дуб занатоўвае пад вечар. Забыўся на мясціну гэту Пяшчотны дождж сівых абшараў. Ды ведаю, наложыць вета На сьпёку колішняя хмара.