Читать «Рускія народныя казкі» онлайн - страница 70
Леў Мікалаевіч Талстой
— Вы, гады і рыбы марскія, вы ўсюды плаваеце, на ўсіх астравах бываеце: ці не чулі, як дайсці туды це ведаю куды, прынесці тое — не ведаю, што такое?
— Не, Мар'я-царэўна, мы пра тое не чулі.
Зажурылася Мар'я-царэўна і загадала занесці сябе дадому. Волаты падхапілі яе, прынеслі па Андрэеў двор, паставілі каля ганка.
Назаўтра раненька Map я-царэўна сабрала Андрэя ў дарогу і дала яму клубок нітак і вышываны ручнічок:
— Кінь клубок нітак перад сабою. Куды ён пакоціцца, туды і ты ідзі. Ды глядзі, куды б ні прыйшоў — будзеш умывацца, чужым ручніком не выцірайся, а выцірайся маім.
Андрэй развітаўся з Мар'яй-царэўнай, пакланіўся на ўсе чатыры бакі і пайшоў за заставу. Кінуў клубок перад сабою, клубок пакаціўся — коціцца ды коціцца. Андрэй ідзе за ім услед.
Хутка казка расказваецца, ды не хутка ўсё робіцца. Шмат царстваў і земляў прайшоў Андрэй. Клубок коціцца, нітка ад яго цягнецца: стаў клубок маленькі, з курыную галоўку; вось ужо які маленечкі зрабіўся, не відаць і на дарозе... Дайшоў Андрэй да лесу, бачыць — стаіць хатка на курыных лапках.
— Хатка, хатка, павярніся да мяне перадам, да лесу задам!
Хатка павярнулася, Андрэй увайшоў, аж бачыць — на лаўцы сядзіць сівая бабуля, прадзе кудзелю.
— Фу, фу! Рускага духу не чута і не бачана, а сёння рускі дух сам прыйшоў! Вось засмажу цябе ў печы ды з'ем і на костачках пакачаюся.
Андрэй кажа бабулі:
— Што ты, старая баба-яга, будзеш есці падарожнага чалавека! Падарожны чалавек кашчавы і чорны, ты спачатку напалі лазню, памый мяне, папар, тады і еш.
Баба-яга выпаліла ў лазні. Андрэй папарыўся, памыўся, дастаў жончын ручнічок і пачаў ім выцірацца.
Баба-яга пытаецца:
— Адкуль у цябе ручнічок? Яго мая дачка вышывала.
— Твая дачка мне жонка, мне і ручнічок дала.
— Ах, зяцюхна любы, чым жа мне цябе частаваць?
Тут баба-яга сабрала вячэру, панастаўляла ўсялякіх страў, віна і мёду. Андрэй не фанабэрыцца— сеў за стол, давай аплятаць. Баба-яга прысела побач — ён есць, яна распытвае: як ён з Мар'яй-царэўнай ажаніўся ды ці добра яны жывуць.
Андрэй усё расказаў: як жаніўся і як цар паслаў яго туды — не ведаю куды, здабыць тое — не ведаю, што такое.
— От каб ты памагла мне, бабуся!
— Ах, зяцюхна, пра гэтае ж дзіва дзіўнае нават я не чула! Ведае пра гэта адна старая жаба, жыве яна ў балоце трыста гадоў... Ну нічога, кладзіся спаць, раніца за вечар мудрэйшая.
Андрэй лёг спаць, а баба-яга ўзяла два венікі-дзеркачы, паляцела на балота і пачала клікаць:
— Бабка, жабка-скакуха, ці жывая ты?
— Жывая!
— Выйдзі да мяне з балота!
Старая жаба выйшла з балота, баба-яга ў яе пытаецца:
— Ці ведаеш ты, дзе тое — не ведаю, што такое?
— Ведаю.
— Скажы, зрабі ласку! Зяцю майму загадана служба: пайсці туды — не ведаю куды, узяць тое — не ведаю, што такое.
Жаба адказвае:
— Я яго правяла б, ды надта ж старая, мне туды не даскакаць. Данясе твой заць мяне ў сырадоі да вогненнай ракі, тады скажу.
Баба-яга ўзяла жабку-скакуху, паляцела дадому. Надаіла малака ў гаршчок, пасадзіла туды жабу і ранічкай пабудзіла Андрэя.
— Ну, зяць дарагі, адзявайся, вазьмі гаршчок з сырадоем, у малацэ — жаба, ды садзіся на майго каня, ён цябе завязе да вогненнай ракі. Там каня кінь і даставай з гаршка жабу, яна табе скажа.