Читать «Рускія народныя казкі» онлайн - страница 50

— Дзень добры, дзядуня!

— Добры дзень, чалавеча! Куды цябе пуцявіна-дарога вядзе?

— Да сябе, дзядуня, у вёску. Ды вось бяда ў мяне-меншая дачка наказвала купіць пёрка Фініста — яснага сокала, а я не знайшоў.

— Ёсць у мяне такое пёрка, ды яно не прадажнае, а запаветнае; але для добрага чалавека не шкада, аддам.

Дастаў дзядок пёрка і падае, а яно самае звычайнае. Едзе селянін і думае: «Што ў ім Мар'ечка знайшла добрае?»

Прывез стары падарункі дочкам, старэишая і сярэдняя прыбіраюцца ды з Мар'ечкі пасміхаюцца:

— Якая была ты дурніца, такая і засталася. Уваткні. сваё пёрка ў валасы і красуйся!

Нічога не адказала Мар'ечка, адышлася ўбок, а як усе спаць палеглі, кінула Мар'ечка пёрка на падлогу і прамовіла:

— Дарагі Фініст — ясны сокал, з'явіся да мяне, мой жаніх жаданы!

I з'явіўся перад ёю хлопец-малойца прыгажосці невыказнай. Пад раніцу хлопец-малойца стукнуўся аб падлогу і зрабіўся сокалам. Адчыніла яму Мар'ечка акно, і паляцеў сокал у сіняе неба.

Тры дні Мар'ечка ласкава сустракала ў сябе хлопца-малойца; удзень ён лятае сокалам у сінім паднябессі, а на ноч прылятае да Мар'ечкі і становіцца добрым малойцам.

На чацвёрты дзень сёстры ліхія падгледзелі — нагаварылі бацьку на сястру.

— Дочкі мае любыя,— кажа бацька,— глядзіце лепт за сабою.

«Нічога,— думаюць сёстры,— пабачым, як будзе далей».

Панаўтыкалі яны ў раму вострых нажоў, а самі прытаіліся, сочаць.

Вось ляціць ясны сокал. Даляцеў да акна і не можа трапіць у пакой Мар'ечкі. Біўся-біўся, усе грудзі зрэзаў-спаласаваў, а Мар'ечка спіць і не чуе. I сказаў тады сокал:

— Каму я трэба, той мяне знойдзе. Але гэта будзе нялёгка. Тады мяне знойдзеш, як тры пары чаравікаў жалезных зносіш, тры кіі жалезныя паломіш, тры каптуры жалезныя падзярэш.

Пачула гэта Мар'ечка, усхапілася з ложка, паглядзела ў акно, а сокала няма, адно толькі крывавы след на вокнах застаўся. Заплакала Мар'ечка горкімі слязьмі — змыла слёзкамі крывавы след і зрабілася яшчэ прыгажэйшая.

Пайшла яна да бацькі і сказала:

— Не сварыся на мяне, бацюхна, адпусці ў пуцявіну-дарогу далёкую. Буду жывая — пабачымся, памру — дык, значыцца, лес такі.

Шкада было бацьку адпускаць любімую дачку, але адпусціў.

Заказала Мар'ечка тры пары чаравікаў жалезных, тры кіі жалезныя, тры каптуры жалезныя і рушыла ў пуцявіну-дарогу далёкую, шукаць жаданага Фініста — яснага сокала. Ішла яна чыстым полем, ішла цёмным лесам, высокімі гарамі. Птушачкі вясёлымі песнямі ёй сэрца цешылі, ручайкі белы твар умывалі, лясы цёмныя сваімі шатамі віталі. I ніхто не мог Мар'ечку пакрыўдзіць-зачапіць: ваўкі шэрыя, мядзведзі, лісіцы — усе звяры да яе збягаліся, за яе заступаліся. Знасіла яна пару чаравікаў жалезных, кій жалезны зламала і каптур жалезны парвала.

I вось выходзіць Мар'ечка на паля ну. Аж бачыць: стаіць хатка на курыных лапках — круціцца. Кажа Мар'ечка:

— Хатка, хатка, стань да лесу задам, да мяне перадам! Мне ў цябе трэба залезці, хлеба паесці.

Павярнулася хатка да лесу задам, да Мар'ечкі перадам. Зайшла Мар'ечка ў хатку, аж бачыць: сядзіць там баба-яга — касцяная нага, ногі з кута ў кут, губы на вешале, а нос да столі прырос.