Читать «Рускія народныя казкі» онлайн - страница 44

Задумаўся паляўнічы: «Пра што б гэта я ў сваім доме не ведаў? Здаецца, усё ведаю».

Узяў ды згадзіўся.

— З6яры,— кажа,— калі ласка. Аддам табе, пра што дома не ведаю.

Толькі вымавіў слова, а ўжо залатога палаца няма, нібыта і не было. Стаіць паляўнічы на беразе адзін-адзінюткі, а каля яго залаты куфэрачак з залатымі ключыкамі. Падняў ён свой куфэрачак і падаўся ў дарогу.

Доўга ці не — вярнуўся ў родны край. Заходзіць у хату, а жонка нясе яму насустрач малога, што без яго нарадзіўся.

«Дык вось,— думае паляўнічы,— пра што я ў сваім доме не ведаў!» I вельмі ён затужыў, зажурыўся.

— Любы мой,— пытае жонка,— скажы, чаго ты гэтак горка плачаш?

— Ад радасці,— адказвае.

Пабаяўся сказаць ёй праўду, што рана ці позна, а давядзецца сына немаведама каму аддаваць.

Пасля гэтага выйшаў на двор, адамкнуў свой куфэрачак залаты — вырас перад ім вялізны палац, ды такі прыгожы. З'явіліся слугі шматлікія. Расцвілі сады, разліліся сажалкі. У садах птушкі пяюць, у сажалках рыбкі плюскочуць.

I пачаў ён з жонкай і сынам жыць-пажываць ды дабро нажываць.

Мінула гадоў з дзесяць, а мо і больш.

Расце сынок у паляўнічага, як на дражджах,— не па днях, а па гадзінах. I вырас вялікі: разумны ды прыгожы, малайчына з малайцоў.

Вось неяк раз пайшоў бацька па садэе пагуляць. Гуляў ён, гуляў і выйшаў да ракі.

I тут падняўся з вады той самы чалавек: барада па пояс, валасы да пят. Стаў на вадзе і кажа:

— Што ж ты, абяцаць заўжды гатоў і забываць заўжды гатоў? Успомні, ты ж мне вінаваты.

Вярнуўся паляўнічы дадому цямнейшы за чорную хмару і кажа жонцы:

— Колькі мы ні будзем трымаць пры сабе нашага Іванку, а аддаваць усё роўна трэба.

Узяў ён сына, вывеў за ваколіцу і пакінуў аднаго.

Агледзеўся Іванка наўкол, убачыў сцяжынку і пайшоў па ёй — авось куды-небудзь ды прывядзе. I прывяла яго сцяжынка ў дрымучы лес. Нідзе душы чалавечай не відаць. Толькі стаіць хатка адна-адзінюткая, на курынай лапцы, з адным акенцам, з высокім ганкам.

Стаіць, сама сабою пакручваецца.

— Хатка, хатка,— кажа Іван,— стань да лесу задам, да мяне перадам.

Паслухалася хатка, павярнулася, як ёй было сказана,— да лесу задам, да яго перадам.

Падняўся Іванка на высокі ганак, адчыніў дзверы рыпучыя.

Бачыць — сядзіць у хатцы баба-яга — касцяная нага. Сядзіць яна ў ступе, у заечым кажусе. Паглядзела на Іванку і кажа:

— Здароў, добры малойца. Адкуль ідзеш і куды? Работы шукаеш ці ад работы ўцякаеш?

— Эх, бабуся! Напаі, накармі, а потым роспыты чыні.

Яна ЯГО напаіла, накарміла, і расказаў ёй ІВанка ўсё

як ёсць.

— Кепскія твае справы, добры малойца,— кажа баба-яга.— Аддаў цябе бацька вадзяному Цару. А Цар вадзяны моцна гневаецца, што ты доўга да яго не паказваешся. Добра яшчэ, што па дарозе ты да мяне зайшоў, а то не быць бы табе жывому. Дык слухай жа, навучу цябе. Ідзі ты далей па гэтай жа Сцежачцы, што да мяне прывяла, праз лясы, цераз яры, цераз высокія горы. Пад канец дойдзеш да двух варотаў. Справа — вароты, і злева — вароты. Не ідзі ў тыя, што на завалу зачынены, ідзі ў тыя, што на замок замкнутыя. Пастукайся тры разы, і вароты самі адчыняцца. За варотамі — Сад-вінаград, а ў садзе — краса сажалка, а ў сажалцы дванаццаць сясцёр купаюцца. Зрабіліся яны шэрымі качачкамі, ныраюць Сабе, пялёскаюцца, а сукенкі іх на беразе ляжаць. Адзінаццаць разам, а дванаццатая — асобна, збоку. Вазьмі ты гэтую сукенку і схавайся. От выйдуць з вады сястрыцы, адзенуцца і пойдуць. Адзінаццаць пойдуць, а дванаццатая пачне плакаць, адзенне сваё шукаць. Не знойдзе і скажа: «Адгукніся, хто маю сукенку ўзяў, таму дачкою пакорнаю буду!» А ты маўчы. Яна зноў скажа: «Хто маю сукенку ўзяў, таму сястрыцаю ласкавай буду!» Ты ўсё маўчы. Тады яна скажа: «Хто маю сукенку ўзяў, таму жонкаю вернаю буду!» Як пачуеш такія словы, адгукніся і аддай ёй сукенку. А што далей будзе, пра тое не скажу. Сам даведаешся і мне раскажаш...