Дня аднаго ў кустах блудзіўІ лёгкага выглядваў хлеба, —Пагоду ясную і дзеньНа ноч зьмяніла бурай неба.За хмарай хмару валакло,А грозна, чорна, безустанку;Пярун ляцеў за перуном,Штоміг — маланка за маланкай.Ліло, як з рэшата, дажджом,Раўняла нізкі дол з узгорам,I лес, і поле абняло,Як пеклам, як шалёным морам.Заціхла птушка, зьвер заныў;Лес-хата — ўжо ня быў ім хатай…За грэх караў зямлю, ці што,Так грозны Сатакрата.А паляўнічы, хоць і мок,Не пакідаў сваёй работы:Галубку ўбачыў пад кустом —За крыльле ўзяў злавіў з ахвотай.Здабыча лёгкая была:Галубка, выбіўшыся зь сілы,Хоць і хацела — не маглаЛяцець, чакаў яе дзе мілы.
III
Тым часам сьціхла бура ўжо,Але і вечар быў на сьвеце;На небе месяц абышоў,I зоркі сталі ў небе йрдзеці.Што тут рабіць? дамоў ісьці? —Ісьці і цёмна, і далёка;У лесе цемным начаваць? —I небясьпечна, і нялёгка:Усюды сьвеціцца вада,Вада зьліваецца з галінаў;Нічым нідзе дастаць агню,А тут яшчэ і рык зьвярыны…I голад такжа не маўчыць:Пара даўно чаго паесьці…Нічога. Рады ўжо няма.Прыйшлося ў лесе ноч правесьці.Пад дрэва буйнае ідзе,Шукае ў ім сабе апоры;У знак пакоры — галавуСхіліў і так яму гавора:«О, дрэва, будзь прыстаньнем мне:Ў сваёй з багамі мей апецы».Сказаў і лёг на камень там,Пры ім галубка тут жа ў клетцы.
IV
А гэта дзерава былоСялібай, хатай галубковай;Сядзіць прамоклы на ім ёнI так бядуе слова ў слова:«Куды загінула маяГалубка, вечная падружка?Такая страшная пара!Як выйдзе жывенькаю птушка?Мо' вецер зьбіў яе куды,Ці дождж пасек няшчаснай крыльліЦі вораг бедную злавіў,Ці перуны насьмерць спалілі?Што мне з жыцьця, калі ягоНя будзе ўжо з кім каратаці?Жыцьцё і сьвет тады — ня сьвет,I сам ня свой у сваёй хаце.Палац з брыльянтаў; сотні слугХай за цябе паложаць грудзі, —Бяз ласкі — з слугамі палацАстрогам, пусткай вечнай будзе.З падружкай мілаю і лес —Як найбагатшы стане хорам…Няма яе — няма жыцьця,Усё — адной няўцехай, горам».
