— Гэй, лінь там у чарку! Вы ж ціха быць, хлопцы!Ты, Ганька, агню мне нашчупай у копцы.Як лыкну, як пыкну, дый збаю ў прыпеўцы,Як быў я малодшым, як сватаўся к дзеўцы. —Вось гутаркай гэткай азваўся Міхалка,Вядомы ўсім чыста манюка, брахалка. — Зімой было гэта, — гаворыць ён далей, —Дзянькі мясаеду прыйшлі, загулялі,I ўсё загуляла: дзень будні — нядзеляй, —Няма таго дня — вечарынкі, вясельлі.Папіў той гарэлку, той едзе у сваты;Бяз госьця, бяз чаркі ня знойдзеш той хаты. Глядзеў я, глядзеў я, — дый вытрымаць трудна, —А быў я натуры ня вельмі маруднай.Сюд-тут — і гатова: ўжо еду са сватам, —Памёр (пакой вечны!) — ўсе звалі Кандратам, —Знаў добра, як што, да чаго ў такім разе,Па слова ніколі ў кішэню ня лазіў. З сабой у дарогу гарэлкі набралі, —Шынок быў пад Гайнай, шынкар зваўся Гдаляй, —Конь добры быў сватні, званок прычапілі,З бутэлькі пацягнем — што значаць там мілі!..Эх, чаркі вы, чаркі, хто з вамі задрэме? —Бяда — не бяда, акіян па калені! — Гэй, крыкну, кіруй, сват! — Конь прэ ва ўсе ногі,Хоць дзеўкі ня знаў я, а сват к ёй дарогі. —Кіруй, сват! — Мінаем даліны і горы;Ноч ясна, марозна — і месяц, і зоры.Званок заліваецца, сьвішча палозьзе,Сьнег скача, конь пырхне, — тры пляшкі у возе!.. Ляцім… Вось прыехалі, вылезьлі з санак;Сабака брахнуў, і хтось выйшаў на ганак.— А хто там? — так чуем. — Свае, кажам, людзі.— Дык проша ж у хату! — Сват нешта марудзе.Ідзём. Вось і ў хаце. Лучына пылае.Я толькі гляджу, дзе мая маладая. З парога сказалі, як сьлед: «…пахвалёны!»— Навекі! — сказаў гаспадар на паклоныI просіць садзіцца. Мы селі на лаве.Ці гладка рэч, думаю, пойдзе аб справе?Ня быўшы ў такіх пераплясах ніколі,Сам неяк ня свой ды баюсь мімаволі. Дасталі тытун, затуманілі люлькі, —Капшук мой быў слаўны, — дастаў ад бабулькі, —I, як бы нідзе ні аб чым і ня дбаем,З пустога ў парожняе пераліваем:Адны хтось маўчаць з нас, а слухаюць тыя,Ці тыя замоўкнуць, каб чулі другія. Прайшло з паўгадзіны. Тут сват азірнуўся,Выходзіць у сенцы, з бутэлькай вярнуўсяI гутарку аб інтарэсе заводзіць.— Пачну, кажа, проста: круціць нам ня ўходзіць.Прыехалі к вам мы тавар аглядаці;Барыш на стале во, і мы ў вашай хаце! (Вось гэтак, прымерам, па добрай ахвоцеСваты пачынаюцца ў нашай прастоце.) Тут наш гаспадар, як ні ў чым не бывала,Вядзе ў сенцы нас, дзе кабыла стаяла.— Эх, лоўкая шэльма, і ўсё есьць ахвотне!Няма ў бягу лепшай. Аддам за паўсотні.Гіршонак гаенскі прыходзіў сягоньня,Бяз торгу клаў сорак і пяць на далоні. Як гэта пачуў я, ўсяго аж затрэсла!Куды тут нячыстая свата занесла?А ён (пакой вечны!), ня сьцяміўшы рэчы:— Мы ў сваты прыехалі к вам, чалавеча!Хлапец і ня бедны, і добрай натуры,Завецца Міхалка, жыве каля Жмураў… — Я лыпнуў вачыма. Тут зноў неспадзеўкі:— Даруйце васпанства: няма ў мяне дзеўкі!Ўсіх баб — мая баба дый гэтая кляча,Ніхто ў мяне больш іх ня чуў і ня бачыў!Каб лепей хто ляпнуў анучай па мордзе,Як гэта пачуці у гэткай прыгодзе!.. Як выйшаў я з хаты, як селі мы ў сані,Як ехаў я з сватам, — хваліў як ці ганіў, —Вы сьмейдеся самі ці лайце ад ведзем;Мы з сватам тым часам к другой дзеўцы едзем.Бо трэба вам ведаць, што сват мой, Кандратка,Ні ў чым не адступіць, хоць шло б ня ўсё гладка. Прыехалі. Зноў гэтаксама сустрэлі.Сват мой падбадрыўся, мяне больш асьмеліў.Дый мне лягчэй стала: тут бачу дзяўчыну,Хоць дзеўка, сказаць, — адпусьці, Божа, віны!..Сват гэтага толькі ня цяміць нічога:Яму ўсюды проста, як з моста дарога. Гарэлка ізноў на стале загасьціла,Пайшло дзела ладам; бяседа — аж міла.Дзяўчыну ўжо маем, — што болей нам трэба?Дый буталь гарэлкі — к ёй хлеб і да хлеба.Ўсе гэта ня кепска — па першай няўдачы,Аж з радасьці сват мой чуць-чуць не заплача!.. А я паглядаю к дзяўчыне з-за пляшкі, —Па целе так проста і скачуць мурашкі!Кляну ў духу жонак, сватоў ўсіх і дзевак…Тут быў для мяне не канец неспадзевак!Ня даў, знаць, Бог шчасьця мне ночкаю гэтай,Ці мо' пад такою радзіўся планэтай… Папіўшы гарэлку, дамоў маем ехаць;Сват асалавеў мой, зрабіўся — як вехаць.Ідзём… Бач, за печай сядзіць дзяцей двое:Адно — хлапчанё, а дзяўчынка — другое.— Чые, — спытаў, — гэта? — Аж дзеўка з куточка— Мае, мой ты мілы, сыночак і дочка… Што ж болей? Эх, болей… падлі там сівухі! —Ну і наварыў жа мне сват саладухі!Прайшло з таго часу год дваццаць бяз мала,На сьвет многа што прыбывала, ўбывала;Жаніліся людзі, спраўлялі хрысьціны,Мне толькі на жонку ня стала дзяўчыны… Больш сватацца к дзеўкам мінула дурнота,Прапала адвага, адпала ахвота…Так байку закончыў сваю нам Міхалка —Вядомы ўсім чыста манюка, брахалка.Я слухаў, сьпісаў тут і вам ахвярую, —Ану ж прыйдзе к смаку, тады дам другую.
