Читать «Йĕрсем çухалмаççĕ» онлайн - страница 21

— Сывӑ-и, следователь юлташ?

Клубра ыйту паракансенчен пӗри — Маруҫ иккен.

— Вӑхӑт та кӑрт пуль, ытти ӗҫсем те нумай пуль, ҫапах чӑрмантаратӑп сана, следователь юлташ. Пулӑшу ыйтатӑп, ― терӗ вӑл, сассине ҫемҫетсе. ― Мунчана пырса хӑратнӑ ҫынна шыратӑп эпӗ. Тупсан, арӑмӗ умӗнче хӑтесе хӑтӑратӑп, каччӑ пулсан, хӗрсем умӗнче намӑслантаратӑп, Ман патра ҫав йӑптӑхӑн хӑшпӗр япалисем пур. Пырса пӑхмӑр-ши?

Укӗтлеттермерӗм, Маруҫпа пӗрле ун килнелле утрӑм.

Инҫетрех мар ларакан шурӑ кирпӗч ҫуртра пурӑнать-мӗн Маруҫ. Мана вӑл тӗрех анкартине илсе тухрӗ. Сарай хыҫӗнче улмуҫҫисем ӗсеҫҫӗ. Вӗҫем хушшинче — вӗлле хурчӗсем.

Карта кӗтессинче шурӑ мунча ларать. Тӑпӑл-тӑпӑл вӑл, умӗ те типтерлӗ, икӗ енӗпе — тенкелсем. Шӑпах ҫакӑнта, сарлака тенкел ҫинче, тӗлӗрсе выртнӑ Маруҫ. Ыйхӑран такам пилӗкрен пӑчӑртанине сиссе вӑраннӑ. Пуҫтаха ҫӗҫрен ярса тытнӑ та пур вӑйран тӑпӑлтарнӑ. Пуҫ тӗпинчен пӗр ывӑҫ ҫӗҫ кӑкланса тухмасӑр та алӑран вӗҫертмен. Ҫав ҫӗҫ лӑскине ывӑтман Маруҫ, кӗленче савӑтрах упрать.

Ыйхи вӗҫнӗ Маруҫ шуҫӑм киличченех вӗчӗрхенсе выртнӑ. Ара, кам тӑрлавсӑрӗ-ши ку? Хӑй ӑссӗн килнӗ-ши е Маруҫ упӑшки хӗтӗртнипе пуҫтахланнӑ?

Хутран-ситрен Маруҫ мунчара ҫывӑрнине упӑшки кӑна пӗлнӗ. Анчах упӑшки ялта мар, уйрӑлнӑранпах Ҫӗпӗрте пурӑнать.

Ирхине Маруҫ тенкел хыҫӗнчен кӑшӑлсӑр карттус туртса кӑларнӑ, ҫӗрулми кассисем хушшинче ура йӗрӗсем асӑрханӑ. Кӑшӑлсӑр карттуса, хаҫатпа чӗркесе, пӑтавккана пытарнӑ. Ура йӗрӗсене те упрать Маруҫ — йӗрӗн икӗ енӗпе кирпӗч хунӑ та хӑма татӑкӗпе витнӗ, йӑмра тураттисем купаланӑ.

Карттусӗ пӗтӗмпех лӗчӗркенсе пӗтнӗ, вараланчӑк. Хӗррисем хуралса-хытса ларнӑ, ― хӗвел ҫутинче тин ҫеҫ кремпа тасатнӑ хром атӑ евӗр йӑлтӑртатаҫҫӗ. Унтан тар шӑрши перет тата. Тракторист пулсан, карттусӗ бензинпа е автол-мазутпа вараланмалла пек. Кун апла-капла йӗр ҫук. Хуралҫӑ пек те туйӑнмасть хуҫи. Хуралҫӑ васкамасть, карттусӗ тарпа шӗвес ҫук.

— Ферма таврашӗнче ӗҫлекен мар-ши тесе, фермӑсене те ҫитсе пӑхрӑм. Кӑлӑхах. Уйкасра та, кӗршӗ фермӑсенче те карттус тӑхӑнса ҫӗрекен ҫук. Утӑ-ӗлӑм турттаракансем те аллӑран иртне ҫынсем, ҫемьӗллӗскерсем. Вӗсем тӑлӑх арӑмсем патне хурахла ҫӗрес ҫук, ― терӗ Маруҫ, карттуса хаҫатпа чӗркесе.

Мана касӑ хушшинчи пушмак йӗрӗсем кӑсӑклантарчӗҫ. Хӗрӗх иккӗмӗш виҫе. Карчӗсем те палӑраҫҫӗ. Шкулта ӗкернӗ йӗрсемпе танлаштарса пӑхрӑм та — ай туру! ― иккӗшӗ те пӗрешкел. Пушмак тӗпӗсем те, кӗллисем те. Тӗлӗнмелли тата акӑ мӗн: шкулти йӗр уйӑх каялла юлнӑскер, касӑ хушшинчи — икӗ эрне каялла.

Пушмак хуҫи паллӑ — Ухватов. Шкулта вӑл пулнӑ тейӗпӗр. Анчах мӗнле майпа вӑл хальтерех Маруҫ мунчине ҫакланнӑ? Хӑйне уйӑх каяллах хупса лартнӑ-иҫ?

Тен, шкултан тухсан, Ухватов пушмакӗсене хывса пӑрахнӑ, кирза атӑ тӑхӑннӑ. Тен, Ухватова, хӑтарас, следствие пӑтраштарас тесе, такамсем ҫапла хӑтланаҫҫӗ.

— Нумай пулмасть Яхван пичче пахчинче те такам алхаснӑ, ― терӗ Маруҫ, эпӗ шухӑша кайнине сиссе. ― Тен, унӑн та ҫакнашкал йӗрсем пур?

Яхван пичче ӑҫта пурӑннине те кӑтартрӗ Маруҫ. Телее, вӑл килтех. Кӑнтӑрлахи апата таврӑннӑ та пахчара аппаланать. Мана курсан, вараланнӑ аллине татӑкпа шӑлса тасатрӗ.