Читать «Скарб Загорскай камяніцы» онлайн - страница 50

Хлопцам і Анюце сапраўды наклалі той цяляціны ледзь не па місе. А мяснога, вядома, дома нічога не вадзілася, і таму елі з вялікім апетытам.

— Мы і заўтра прыйдзем, — ціха сказаў Алесь Міколу.

— Калі паклічуць, — адказаў той. — Самому — няёмка.

— Яшчэ як ёмка! Я-то абавязкова прыйду з татам.

Мікола радаваўся, што цукар застаўся некранутым. Ён яшчэ ўхітрыўся дадаць да каржа кавалак цяляціны, усё акуратна загарнуў у паркалёвую анучку і схаваў для маці. Гэта ж будзе першы яго пачастунак! Першы заробак! Ад такіх думак радасна сціскалася сэрца, пакідала змора.

Пасля абеду добра асвяжыліся ў прахалодных струменях быстрай Бярозы і зноў узяліся за косы, зноўку чуўся іх вясёлы звон-спеў — аж да знямогі. Рукі і ногі аж гулі, але хлопцы бы перайшлі на другое дыханне. Цяпер ім усё хоць бы што. Яны толькі пасля адчуюць, што значыў для іх гэты дзень на сене…

Ідучы дамоў, яны ледзь цягнулі ногі, не хацелася ні пра што ні гаварыць, ні думаць. Адна Анюта трымалася малайцом, забягала наперад, падбадзёрвала хлопцаў, хваліла іх за ўвішнасць, весела шчабятала.

— Столькі ўсяго наслухалася за дзень, — гаварыла яна, — што на нашым хутары за год не пачуеш. Усе вясковыя навіны ведаю. І хто дзе ў каго лішнюю баразну адхапіў, і хто з кім пасварыўся, і што сельсавецкі Адам некуды знік — ні слыху ні дыху. Быццам ён у нейкай бандзе быў, удзельнічаў у налёце на Загацкі магазін. І яго бацька, быццам бы… Іх хацелі арыштаваць, але нехта папярэдзіў…

Гэтая навіна не на жарт устрывожыла хлопцаў: Адам чуў іхнюю гаворку з Тупікам пра вінтоўку і Зыгмуся, ведае, што хлопцы ў Тупіка як бы разведчыкі. А што, калі Адам ды знюхаўся з тым Зыгмусем? Тады ўжо хлопцам нездабраваць на сваіх хутарах…

Так падумалася хлопцам. Толькі яны нічога не сказалі Анюце, яны рашылі падвоіць пільнасць, каб не трапіць у якую пастку. І цяпер, ідучы паўз могілкі, усё часцей пазіралі ў гушчэчу, дзе віднелася цагляная каплічка…

Хаўруснікі

Хто ж папярэдзіў злачынцаў? Аніхто. Прымаючы раніцою пошту, Адам распісаўся за асобны пакет з раёна. Пакет быў даволі важкі, з сургучнай пячаткай. У Адама ёкнула сэрца — адчуў нядобрае. Замкнуўся Ў кабінеце, нагрэтым нажом зрэзаў пячатку і адразу убачыў паперыну з паметкай у ражку: «сакрэтна». Хуценька прачытаў паперыну, спыніў позірк на падкрэсленых словах — «усіх новых жыхароў сельсавета, якія з'явіліся за апошнія два гады, праверыць…».

І галоўнае: «…уцёк з турмы небяспечны злачынца Смольскі». Гэта гаварылася пра яго бацьку, асуджанага раней за ўдзел у контррэвалюцыйным выступленні, якое адбылося ў Барысаўскім павеце, дзе загінулі камуністы, кіраўнікі нацыяналізаваных прадпрыемстваў…

…Сын жыў пры маці, але, шкадуючы бацьку, затаіў у сэрцы злосць на ўладу Саветаў. Маючы за плячыма гімназію — жылі Смольскія багата, мелі некалькі млыноў і лесапільню, — Адам па тым часе быў вунь які грамацей і хутка ўладкаваўся ў далёкім ад Барысава сельсавеце пісарам пад прозвішчам Смоль. Калі збег з турмы бацька, то доўгі час — больш года — нідзе не паказваўся, знюхаўся з Крывым Панасам, хаваўся ў хлеўчуку, выходзіў з яго толькі ноччу.