Читать «Скарб Загорскай камяніцы» онлайн - страница 40

— «Бедные люди», Достоевский. Во гэта, відаць, кніга! Бач, пра бедных людзей… — першы пачаў Мікола.

— «Записки врача», Вересаев… Тысяча дзевяцьсот першы год. Ціка-ава, — працягнуў кнігу Міколу Алесь. — Паглядзі…

— А ты во паглядзі — «Идиот». Яшчэ ранейшая — тысяча восемсот шэсцьдзесят восьмы год…

— «Война и мир». Граф Толстой… Граф! Чуў, Мікола?

— А вось — тры кнігі Чэхава…

Так яны дзівіліся свайму скарбу, перабіраючы кнігі, праціраючы іх далонямі.

— Нашы яны, нашы-ы, — радаваўся Алесь.

— А чаму — толькі нашы? — запытаўся Мікола, гладзячы вокладку верхняй кнігі.

— А чые ж яшчэ? — насцярожыўся Алесь. — Я свае нікому не аддам…

— Мы занясём іх у школу… Для ўсіх, хай чытаюць усе, — строга зірнуў на сябра Мікола. — Я не хачу быць сквапным аднаасобнікам…

— Яшчэ трэба паглядзець, можа, яны буржуйскія, не падыдуць для ўсіх. Графы тут розныя…

— Пятро Іванавіч скажа.

— Пікулік? Дык жа ён сам, казаў, стаў настаўнікам з сялян… Можа, і не чытаў такія, панскія…

— Разбярэцца…

Яны хацелі пайсці, як заўважылі, што ад хутара бяжыць сюды Анюта.

— Пачака-айце, хло-о-опцы-ы! — замахала яна хусцінкай, ды хлопцы і без гэтага ўжо яе чакалі. Задыханая, чырванатварая ад хуткага бегу, Анюта здалася ім вельмі прыгожаю ў гэтую хвіліну, бо хлопцы глядзелі на яе, як на якое дзіва, быццам у першы раз.

— Я ўсё бачыла… Усё, — адразу пачала яна дакорліва. — Я была ў гародчыку і бачыла, як вы прынеслі вінтоўку і выменялі на гэтыя кнігі…

Анюта, пэўна, думала, што хлопцы адразу збянтэжацца ад такога яе раптоўнага нападу, разгубяцца, але яна ўбачыла, што яны не звярнулі на яе словы нават ніякай увагі, і сумелася сама.

— Ну і што? — спытаў Алесь. — Выменялі… А мы ні ад каго і не хаваліся.

— Вось як! Ды ці ведаеце вы, каму ён панясе тую вінтоўку? — ужо сабралася з думкамі і зноў пайшла ў наступ Анюта, раз-пораз азіраючыся на свой хутар.

— Анюта, — ціха сказаў Мікола. — Мы зрабілі так, як трэба. І не пытайся больш ні пра што, не скажам. Слова давалі…

— Каму?

— Прыйдзе час — даведаешся.

— Мне мама казала, што сляпы жабрак — Зыгмусь Гурэцкі,— ужо лагодней прамовіла Анюта. — І прасіла нікуды не адыходзіцца з хутара, асабліва — у Мокры Лог.

Анюта прысела да хлопцаў, абхапіўшы вострыя калені рукамі, і задумалася.

— Баішся яго? — спытаў Алесь і першы падняўся з зямлі.

— Баюся…

— З намі, Анюта, табе няма чаго баяцца. Мы з Міколам за цябе любому галаву скруцім!

Анюце спадабаліся гэтыя словы, яна таксама ўскочыла на ногі, стукнула Алесю кулаком у напятыя грудзі і засмяялася.

— Во — як у бубен… Ты-то ўжо вымахаў, бо старэйшы за Міколу на паўгода, — зірнула на Міколу спагадліва, дадала: — Але, думаю, Мікола за цябе дужэйшы.

— Барокацца мы не будзем, — зразумеўшы, куды хіліць Анюта, Мікола, не падымаючыся, пачаў збіраць кнігі.— Ды гэта і не так важна — хто дужэйшы…