Читать «Скарб Загорскай камяніцы» онлайн - страница 10

«Гаруюць людцы, як і мы», — успомніў Мікола матчыны словы пра зарачанскіх «паноў» і яшчэ больш зашкадаваў Анюту, якую прымушае так цяжка працаваць айчым. І тут жа падумаў, што вось у яго ні бацькі, ні айчыма няма, адна маці, і гэта добра: ніхто імі не камандуе, а з маці добра, яна шкадуе, любіць яго…

«Калі б Міхала не забілі на граніцы…» — заўсёды, калі было цяжка, казала маці. Так, Міколаў бацька загінуў на польскай граніцы ў дваццаць чацвёртым годзе, дзе служыў на заставе пагранічнікам. Загінуў у няроўным баі з бандай парушальнікаў, і таму маці выдзелілі на Міколку пенсію, раз у год выдавалі ў сабесе то штаны, то чаравікі, то які картовы гарнітурчык…

Ахоплены ўспамінамі, Мікола падышоў да рэчкі і доўга ўглядаўся на суседні хутар — ці скора ўжо там Анюта скончыць сваю працу і прыбяжыць сюды мыцца ці паласкаць бялізну? Звычайна яна пасля якой бруднай працы адразу бегла да рэчкі, скідала сукенку і ў споднім, падкасаўшы, лезла на мелкаводдзе, мылася, пляскалася як гусыня і вылазіла ўся змоклая хоць выкручвай. А цяпер вось чамусьці знікла з вачэй і не паказваецца…

І чаго гэта ты гадзінамі глядзіш туды? — раптам проста над галавою загрымеў Алесеў голас. Адкуль ён тут узяўся? Мікола азірнуўся і нікога не ўбачыў.

— Эй, дзе ты тут?

— Глядзі вышэй! — Алесь сядзеў на густой, разгалай вярбе, пад якой стаяў Мікола, і ўсміхаўся на ўвесь рот. — У мяне лепшы назіральны пункт! Дапраўдачкі…

Міколу аж няёмка зрабілася: думаў, што за ім ніхто не сочыць, а тут вось як яно атрымалася — Алесь цяпер усё ведае, яго запаветную тайну.

— І даўно ты тут сядзіш?

— Даўно, раней за цябе… І ведаеш, што я нечакана падгледзеў?

— Што?

— Скажу — не паверыш, — саскочыў на зямлю Алесь, насупіўся, уздыхнуў.

— Табе паверу.

— Ваўчок Анюту пугай біў.

— Не можа быць! — вырвалася ў Міколы.

— Ну от і не паверыў…

— А за што?

— Спярша сварыўся на яе, нешта крычаў і ў наш бок пугаўем паказваў. А потым — ударыў колькі разоў! — Алесь памахаў кулаком, аж зачырванеўся.

— Гад! — абурыўся Мікола. — Няўжо за тое, што яна сябруе з намі?

— Пэўна ж… Шкада мне яе. Ты ведаеш, якія ў яе вочы? Бачыў?

— Якія! — нібыта не зразумеў Мікола. Яму нецярпелася пачуць ад таварыша тыя словы, якія цяпер не сыходзілі з галавы: «Харошыя, прыгожыя». — Кажы, Алесь.

Алесь паціснуў плячамі, пэўна, не знаходзячы слоў, каб апісаць Анюціны вочы. Сказаў з уздыхам:

— Нейкія сумныя яны.

— Гэта праўда, што сумныя. Відаць, не соладка ёй жывецца там.

— Каб цябе так лупцавалі!

— Я б даў здачы…

Да вечара яны больш не сустракаліся, бо ў кожнага была свая работа.

— Мама, — сказаў Мікола, прынёсшы ад крыніцы вады — яна была непадалёк, адразу за высокім парканам, у лазе, — пашый мне новыя штаны з чаго-небудзь, а то гэтыя — во! — і ён паказаў, якія яны кароткія.

— А з чаго ж? — Яна сцірала ў балеі сподняе, і яе чырвоныя, у рудай пене рукі здаліся Міколу надзвычай вялікія, па-мужчынску грубыя. І не дзіва — колькі яны папрацавалі і колькі ім яшчэ перарабіць усяго! — З чаго, сынку?