Читать «Чарадзейныя яблыкі» онлайн - страница 89

Невук, непаседа, князь Іржык знаходзіў сам сабе забаву. Кожны пражыты дзень яго быў не падобны адзін на другі. Князь то паляваў, то катаўся на парусніку, забаўляючыся тым, што скідваў у ваду слуг, то выязджаў верхам. Жывучы адною гульнёю, ён усё больш і больш дэградаваў. Яго недаразвітасць пераходзіла ў звычайную жывёльную тупасць.

Асобную частку яго жыцця складалі інтымныя справы. Тут таксама пераважала жорсткасць. Калі яму часам прыглянулася якая-небудзь дзяўчына-служанка, ён патрабаваў яе, як капрызлівае дзіця патрабуе цацку, якая яму спадабалася. Па гэтай прычыне ў замку іншы раз здараліся шумныя спрэчкі. Іржык аб'яўляў вайну ўсім, хто ішоў насуперак яго волі. У рэшце рэшт, з маўклівай згоды старой княгіні, усе гэтыя войны заканчваліся тым, што паніч атрымоўваў тое, што хацеў, і, задаволены, заціхаў на некаторы час, — пераключаўся на больш нявінныя забавы.

Адзіны, хто быў здольны хоць неяк уплываць на безразважлівага Іржыка, — гэта яго верны гайдук Дземянцей. Гэты хлапчына, добрых два аршыны ростам, па дзіўнай выпадковасці таксама не выдзяляўся асаблівымі разумовымі здольнасцямі. Тым не менш, менавіта ён мог спыніць маладога князя, калі той заходзіў у сваёй безразважлівасці занадта далёка. Маючы самае скажонае ўяўленне пра рэлігію і пра Бога, Дземянцей быў упэўнены, што яго пан і ёсць тое бажаство, якому неабходна пакланяцца. Ён не адыходзіў ад князя ні на крок. Спаў каля яго ложка на падлозе, харчаваўся аб'едкамі з яго стала і гатовы быў пры выпадку расправіцца з любым, хто асмеліўся б яму пагражаць. Ён быў анёлам-ахоўнікам дэмана.

У гэты дзень на паляўнічай паляне ўсё адбывалася па даўно ўжо заведзеным тут сцэнарыі. Іржык сядзеў у калясцы, якая была ўстаноўлена на невялікім грудку, — углядаўся на скошаную паляну, куды вось-вось павінны былі выгнаць звера. Твар яго выказваў прадчуванне асалоды. Ён азіраўся на кожны гук, і на ніжняй губе яго паблісквала сліна. З загону даносілася павіскванне. Там, у цеснаце, мітусілася цэлае сямейства дзікоў. Іх мітусня ўзмацняла нецярпенне прыдурка. Па абодва бакі князя стаялі людзі. Яны абавязаны былі падаваць зараджаныя стрэльбы. Егеры стаялі асобна. Яны павінны былі сцерагчы князя ад выпадковага нападу звера. Некалькі слуг чакалі адмашкі княжацкага гайдука каля варот загону.

Дземянцей не спяшаўся. Ён абышоў усіх слуг, якія стаялі ланцугом. Потым узяў адну са стрэльбаў і, жадаючы праверыць падрыхтоўку да палявання, пальнуў у неба. Выстрал узрушыў статак: дзікі замітусіліся, гучна завішчэлі. З глыбіні парку крыкам адазвалася перапалоханая зграя варон… Адначасова выстрал раздражніў і маладога князя. Іржык так і закруціўся на сваім сядзенні.

— Давай! — закрычаў ён. — Давай! — І хацеў выхапіць у бліжэйшага да яго слугі стрэльбу.

Па знаку Дземянцея стрэльбу далі… У тую ж хвіліну з загону выгналі першага дзіка. Той выбег на сярэдзіну паляны і спыніўся. Мабыць, яго здзівіла тое, што за ім не пабеглі астатнія. Гэта быў стары сякач, важак статку. Над белымі клыкамі ў яго звісалі рэдзенькія сівыя вусы. Яго доўгая турэцкая бародка была перапэцкана гразёю і зліплася, а ў вузенькіх чырванаватых вачах свяціўся гнеў. Сякач павярнуўся і затрусіў назад да загону. У гэты ж момант князь выстраліў. Куля трапіла кабану ў клык, — амаль адначасова з выстралам пачуўся гук, падобны на лязгат зубоў. Клык і яшчэ некалькі зубоў секача адляцелі, як пры ўдары сякеры адлятаюць трэскі ад дрэва. Дзік узвізгнуў і прысеў ад болю, потым заматляў галавою, быццам хацеў скінуць нейкі цяжар. Пырскі крыві паляцелі на траву і на яго бакі. Азірнуўшыся на людзей, ён рвануў з месца і панёсся на сваіх ворагаў. У тую ж хвіліну егер і Дземянцей паднялі стрэльбы і нацэліліся. Князю — пацеха, людзям — пагібель. Дзік, як камень са скалы, набліжаўся да егера. Раздалося адразу некалькі выстралаў. Ногі секача раптам падкасіліся, і ён ссунуўся на траву… Слугі кінуліся яго дабіваць. Але ў гэтым не было патрэбы — дзік быў мёртвы, яго не мучыла нават сударга.