Читать «Пастка для пярэваратня» онлайн - страница 136

Я падскочыў. А гэтае, невядомае, усё вые, вые. Няўжо сніцца мне? Дзе я?

Сцены, нары. Каля мяне Саўка, Пятрусь. Выходзіць, у бараку я. Што ж так вые? Няўжо сто чарцей усхадзілася? Няўжо сюды і чарцей для прафілактыкі прысылаюць? Во будзе, калі сустрэнуся з чортам! Прывітаюся з хвастатым. Прывітаюся… Цьфу! Лезе ж глупства ў галаву.

— Што гэ-эта? — крыкнуў я, звяртаючыся да Саўкі.

— Сіэна! Будзяць нас.

Дома мама ласкава-ласкава просіць: «Уставай, сынок». А тут сірэну ўключаюць. Пачынаецца прафілактыка.

Гук сірэны абарваўся, сціх, быццам перарэзалі. Людзі сталі выходзіць з барака.

— Пан Катовіч т'ашчоткай будзіў, а пан Бадзей сіэнай, — прагаварыў Саўка.

— Э-эх! — уздыхнуў я.

— Бакі на нарах адмуляў? — запытаў Пятрусь.

— Горш. Душу.

— Пацярпі,— сказаў Пятрусь і звярнуўся да Саўкі: — Саўка, як ты думаеш: выцерпім?

Саўка махнуў рукою.

— Мне ўсё оўна.

— І душа не баліць?

— Адбалела.

Гэткі ж абыякавы, як і ўчора. Думае, што не на гэтым свеце. Хіба можна так?

Мы выйшлі з барака. Каля дзвярэй стаяла тачка, у якой ляжалі драўляныя міскі і лыжкі. Людзі бралі іх і ішлі далей, да вялізнага катла. Стражнік з сінім носам чэрпаў з катла нейкае варыва і наліваў у міскі тым, хто падыходзіў да яго.

Пятрусь падаў мне лыжку і міску. Я ўзяў і пасунуўся да катла. Сіні Нос (так у думках я назваў стражніка) наліваў варыва, нібы медалі на грудзі вешаў. Дый нявольнікі стаялі перад ім, быццам чакаючы ўзнагароды, выцягнуўшыся ў струнку.

Я наставіў міску. Стражнік боўтнуў у яе нейкую баланду, у якой плаваў хвост ад селядца. Мне здалося, што стражнік вельмі падобны на разбойніка, які ў Петруся прасіў закурыць. Аж падмывала, каб запытацца: «Чужыя шаравары адзеў і ходзіш як у сваіх?» Ды Сіні Нос апярэдзіў мяне:

— Чаго стаіш? Здурнеў?

— Дай закурыць, — само сабою вырвалася.

— Каб на табе шэрсць курэла! — вызверыўся Сіні Нос.

Я адышоўся, зачарпнуў лыжкай баланду. Дома такой не еў бы, калі б азалацілі. А тут… Тут хлёбаў. Ці не таму, што голад не цётка?

— Ну ты і даеш! — таўхануў мяне ў бок Пятрусь. — Курыць захацелася…

— Пятрусь, гэты стражнік — той разбойнік, які ў цябе прасіў закурыць. Не пазнаў?

— І праўда, ён! — Пятрусь патрос кулаком. — Ну, глядзі! Не дарую.

Саўка горка ўсміхнуўся.

— Тут ён вой, а не ты.

— Яшчэ паглядзім, дзе каго пасадзім, — сказаў Пятрусь.

Многія скончылі есці, панеслі міскі і лыжкі. Мы таксама занеслі, кінулі ў тачку.

Нас пастроілі па тры ў рад. Я стаў з Петрусём і Саўкам. Сонца ўжо паднялося над баракамі, а мы стаялі, быццам прыкутыя. Прайшло, напэўна, паўгадзіны.

— Чаго чакаем? — не выцерпеў я.

— Не «чаго», а «каго», — паправіў мяне Саўка.

— Каго?

— Пана Бадзея. З сённяшняга дня ён тут начальнік. Пачне мушт'аваць.

— Саўка, ты ўсё ведаеш. Нібы век тут пражыў,— кажу.

Саўка ўздыхнуў.

— І ты будзеш ведаць, калі з маё п'ажывеш. Мы прастаялі яшчэ з гадзіну. Нарэшце бачым:

ідзе пан Бадзей. Каля яго Сіні Нос. Ні на крок не адстае, нешта на вуха шэпча, нашэптвае. Пан Бадзей толькі ўгукае, быццам рот камяком набіў.

— Вітаю вас, зладзеі без надзеі! — гукнуў, падышоўшы.