Читать «Пастка для пярэваратня» онлайн - страница 119

З хаты, каля якой мы сталі, выйшла бабуля, паставіла каля парога кошык з бульбаю.

— Давай папросім у бабулькі бульбы, — прапанаваў я. — Можа, дасць крыху. Напячом. У мяне запалкі ёсць.

— Паспрабуем папрасіць. Голад не цётка, — сказаў Пятрусь.

Мы зайшлі на падворак, прывіталіся. Як звычайна, ні слова ў адказ. Ды прывыклі да гэтага.

— Бабуля, — кашлянуў у кулак Пятрусь, — бульба з зімы ў вас засталася? Мусіць, многа накапалі? Калісьці дома мы бульбу на цяпельцы пяклі. Сма-ачная-а! Можна ў вас крышку ўзяць? Мы дзе-небудзь на балоце спячом. З учарашняга дня галодныя.

Бабуля, як мне здалося, кіўнула галавою і ў хату — цёп-цёп.

— Што-о? — разявіў рот Пятрусь.

— Галавою кіўнула, — кажу я яму. — Хіба не бачыў? Гэта знак згоды. Калі б пашкадавала, то прагнала б.

— Твая праўда, — пагадзіўся Пятрусь.

Мы набралі бульбы ў кішэні і яшчэ за пазуху наклалі.

— Трэба падзякаваць, — сказаў Пятрусь. — Добрая бабулька.

— Трэба, — сказаў я.

— Дзя-ку-ем! — крыкнулі мы ў адзін голас і накіраваліся за горад, каб там на цяпельцы бульбу спячы.

Кураня ў ручаі

Ну й наеліся мы з Петрусём печанай бульбы! У мяне жывот стаў пругкі-пругкі. Я нават папружку расперазаў, каб больш улезла. І ўсё роўна ўсю не з'елі.

— На заўтра будзе, — сказаў Пятрусь.

Мы знайшлі нейкую копку сена, зрабілі норку, ляглі поплеч. Прыйшло на думку, як сядзелі каля возера, як смяяліся.

— Што той першакласнік бацьку сказаў? — запытаў я ў Петруся.

— Які? — не зразумеў ён.

— Ты смяшынку каля возера расказваў. Як прыйшоў першакласнік дамоў, а бацька ў яго пацікавіўся, што яму найбольш спадабалася ў школе.

— Ён сказаў, што званок на перапынак.

— Болей нічога яму не запомнілася?

— Дык гэта ж смяшынка, — прамовіў Пятрусь. — Яшчэ адну паслухай.

«Ты чаму сястрыччыны цукеркі паеў?» — накінулася на Кастуся маці. «У школе нам казалі, што малодшым дапамагаць трэба», — прагаварыў Кастусь.

Неблагую смяшынку расказаў Пятрусь. Ды мне зусім не хацелася смяяцца. Я паціху сказаў:

— Відаць, цяпер мама карову доіць.

Дома я не раз прыбягаў да хлява, каб паглядзець, як мама, седзячы на ўслончыку, доіць карову. Белыя струменьчыкі малака па вядры барабаняць, пераклікаюцца, як рэха. Наша Лыска стаіць паважна, як пані, жуйку жуе. На маміным твары невядомая мне радасць. Яна прыгожая-прыгожая. Быццам памаладзела. А струменьчыкі малака ўжо не звіняць, узбіваюць пену. Хутка-хутка ходзяць рукі ў мамы.

Я неўпрыкметкі змахнуў слёзы, якія набеглі на вочы.

— Пятрусь, будзем спаць.

— Будзем, — сказаў ён.

Цэлую ноч абы-што лезла ў галаву. Спярша прыснілася, што іду па горадзе, а насустрач мне — людзі. І кожны замест прывітання кажа: «Не дуры галаву». Тады і я, стаўшы на рагу вуліцы, кожнаму стаў казаць: «Не дуры галаву». Пасля прыснілася, што чорная кніга нада мною лятае. Пакружыцца, пакружыцца і імкліва ўніз нясецца, каб па галаве стукнуць. Я ўбок, як заяц, а яна зноў узнімаецца над галавою.

Устаў як ачмурэлы.

— Як спалася? — пацікавіўся Пятрусь.

— А-а… — махнуў я рукою. — Чорная кніга прыснілася.

— Няхай яе чэрці носяць. Давай падсілкуемся. — Пятрусь узяў бульбу, падаў мне.