Читать «Пастка для пярэваратня» онлайн - страница 118

— Ну і ну!

А барадач у адказ:

— Дугу гну.

Выходзіць, чуе. Чаму ж не адказаў на прывітанне? Можа, у іх так заведзена?

— Дзядзька, як называецца ваш горад? — гукнуў Пятрусь.

Мужчына махнуў пугай, ды раптам пярэднія колы воза праваліліся, заселі між гнілых бярвенняў. Конь стаў, нібы яго знячэўку тузанула за лейцы нечая магутная рука.

— Халера! — вылаяўся барадач і сцёбнуў каня пугай. — Но-о… Но-о…

Конь напяўся, тужачыся, а цяжкі воз ні з месца. Барадач зноў пугай. Сядзіць нерухома, бы статуя, нокае, як сонны, сцёбаючы пугай.

— Хопіць біць каня, — не вытрываў я.

— Буду біць, пакуль не выцягне. Дам і ў хвост і ў грыву, — спакойна сказаў барадач.

— Конь і да вечара не выцягне.

— І буду біць да вечара.

Вось табе і на! Да самага вечара. Хіба рука не адваліцца? Няўжо перад людзьмі не брыдка?

— Вам не шкада каня? — запытаў я.

— Не-а. Не маё.

— А муку куды везяце?

— Дамоў.

— Дык яна ж ваша.

— Усё не маё.

Ён жа як сам не свой. Муку вязе дамоў, а кажа, што не ягоная. Можа, адной клёпкі ў галаве не стае? Страчаюцца.

— Пуга ваша? — пацікавіўся Пятрусь.

— Не дуры галаву. — Барадач сцёбнуў пугай, і конь, ірвануўшы, чаго мы з Петрусём ніяк не чакалі, выцягнуў воз. Колы патарахцелі па бярвеннях.

— Гэты яздок не чалавек, а калода, — прагаварыў Пятрусь. — Хоць бы з воза злез.

— Такі палянуецца муху з носа сагнаць. Прывык бібікі біць, — сказаў я.

Відаць, мы доўга перамывалі б костачкі барадачу, ды з намі параўнялася жанчына сярэдніх гадоў. Яна, апусціўшы галаву, паволі сунулася па вуліцы.

— Добры дзень, — прывітаўся Пятрусь. Жанчына нешта мармытнула пад нос і пайшла.

— Трэба запытацца ў яе, як горад называецца, — сказаў Пятрусь.

Мы дагналі жанчыну, пайшлі побач. Думалі, што азавецца, пацікавіцца, хто мы, адкуль. Не. Нешта пад нос мармыча.

— Як называецца ваш горад? — не сцярпеў Пятрусь.

— Горад.

— Проста горад?

— Проста горад.

Што ж яна кажа? Як жа называюць сябе гэтыя людзі? У нас ёсць слонімцы, гарадзенцы, менчукі… Няўжо яны проста гараджане? Не ў Слоніме, не ў Гародні, не ў Менску нарадзіліся, а проста ў горадзе. Дык гэта як у агародзе.

— Чаму ў вас на вуліцах так мала людзей? — пацікавіўся я.

— Я павінна іх з хат выносіць? Дзе хто хоча, той там і сядзіць, — незычліва буркнула жанчына.

Што ж выходзіць? Людзі ў хатах сядзяць, пазачыняўшыся? Дык яны нібы краты. Няўжо святла баяцца?

Пятрусь тыцнуў пальцам, паказваючы пад ногі.

— Вуліцу адрамантавалі б. Можна галаву скруціць. Калі б выйшлі талакой, то давялі б да ладу.

Жанчына махнула рукою.

— Не маё.

І яна кажа, што не яе. Зразумела, чаму вуліцы такія недагледжаныя, чаму хаткі трэба калом падпіраць. Хутка ўсё чартапалохам зарасце. Будуць як у сонным царстве.

— Мы не з казкі. Мы здалёку, — пачаў Пятрусь.

— Не дуры галаву, — перапыніла яго жанчына.

— Што за людзі?! — вырвалася ў мяне.

Да самага вечара мы хадзілі па горадзе, дзіву даваліся. Усюды скрыўленыя хаткі, гнілыя бярвенні на вуліцах. А самае ласкавае, што чулі ў адказ: «Не дуры галаву».

Пачало вечарэць. Мы сталі на ўскрайку горада.

— Есці хочацца, — прызнаўся Пятрусь. Я каўтнуў сліну.

— І мне хочацца. Здаецца, каня з капытамі з'еў бы.