Читать «Тры таварышы» онлайн - страница 99

А палове пятай вечара Готфрыд Ленц, скроіўшы шматзначную міну, паставіў перада мной на стол пустую бутэльку з-пад джыну.

— Хачу, каб ты яе напоўніў, хлопчык! За свой кошт! Помніш наш заклад?

— Помню, — сказаў я. — Але ты занадта спяшаешся.

Готфрыд моўчкі паднёс мне пад нос гадзіннік.

— Палова пятай, — сказаў я. — Нават сонца ўзыходзіць не ў адзін і той самы час. Любы можа спазніцца. Між іншым, я змяняю ўмовы закладу — стаўлю два супроць аднаго.

— Прымаецца, — урачыста заявіў Готфрыд. — Чатыры бутэлькі джыну ў маю карысць. Гэта называецца: праявіць гераізм на страчаных пазіцыях. Ганарова, дзіця, але неразумна…

— Пачакаем…

Хоць я і харахорыўся, але былой упэўненасці ўжо не было. Наадварот, я ўжо амаль прымірыўся з тым, што булачнік не паявіцца. Трэба было ўтрымліваць яго раніцай. Ён быў занадта ненадзейная асоба.

Калі ў пяць гадзін на фабрыцы пярын насупроць нашай майстэрні прагучаў гудок, Готфрыд моўчкі выставіў на стол яшчэ тры пустыя бутэлькі. Потым ён адлёгся да акна і ўтаропіўся на мяне.

— Піць хачу, — сказаў ён праз хвіліну са значэннем.

У гэты момант я пазнаў характэрны шум фордаўскага матора на вуліцы, і адразу ж машына булачніка завярнула ў наш двор.

— Калі ты хочаш піць, дарагі Готфрыд, — прамовіў я з вялікай годнасцю, — то бяжы хутчэй ды купі дзве бутэлькі рому, якія ты прайграў мне. Глыток дастанецца і табе — я частую. Бачыш за акном булачніка? Псіхалогія, мой хлопчык! А цяпер прыбяры пустыя бутэлькі! А потым можаш выязджаць у рэйс на таксі. На больш тонкія справы ты замалады. Прывітанне, сын мой!

Я выйшаў і сказаў булачніку, што машыну, відаць, можна будзе набыць. Той, хто прадае, патрабуе сем тысяч пяцьсот марак, але калі ўбачыць жывыя грошы, аддасць, напэўна, і за сем.

Булачнік слухаў так абыякава, што я разгубіўся.

— У шэсць гадзін я патэлефаную яму яшчэ раз, — нарэшце сказаў я.

— У шэсць? — Булачнік схамянуўся. — У шэсць мне трэба… — Ён раптам павярнуўся да мяне. — Пойдзеце са мной?

— Куды?

— Да вашага сябра, мастака. Карціна гатова.

— А, да Фердынанда Граў.

Ён кіўнуў галавой.

— Паедзем разам. А потым мы можам пагаварыць і пра машыну.

Відаць, з нейкай прычыны ён не хацеў ісці адзін. А мне таксама вельмі не хацелася пускаць яго ад сябе.

— Добра, — пагадзіўся я. — Ехаць далекавата — лепці зараз жа і адправіцца.

Фердынанд Граў выглядаў дрэнна. Твар быў шэра-зялёны, пакамячана-азызлы. Ён сустрэў нас каля ўвахода ў майстэрню. Булачнік толькі бегла зірнуў на яго. Ён быў нейкі надзіва няўпэўнены і ўсхваляваны.

— Дзе яна? — адразу спытаўся ён.

Фердынанд паказаў рукой на акно. Карціна была нацягнута на падрамнік. Булачнік хутка ўвайшоў у памяшканне і нерухома спыніўся перад партрэтам. Праз хвіліну ён зняў капялюш. Ён так спяшаўся, што забыў зрабіць гэта раней.

Мы з Фердынандам спыніліся каля дзвярэй.

— Як пажываеш, Фердынанд? — спытаў я.

Ён у адчаі махнуў рукой.

— Штосьці здарылася?

— Што можа здарыцца?

— Ты дрэнна выглядаеш.

— І ўсё?

— Так, — сказаў я. — Усё.