Читать «Тры таварышы» онлайн - страница 195
Эрих Мария Ремарк
— Ну вось бачыце, — самазадаволена заявіў Гвіда. — Мы сустрэліся тады каля гэтай самай ламачыны. З вамі, праўда, тады быў яшчэ адзін тып. Я яму тады ледзь не ўрэзаў.
Я міжволі скрывіўся, уявіўшы сабе, што гэты мог урэзаць Кёстэру. Ціс палічыў гэта за ўсмешку і таксама выскаліўся, паказаўшы даволі папсаваныя зубы.
— Добра… што было, тое прайшло, Гвіда не злапомны. Вы тады заплацілі занадта высокую цану за гэтую старызну. Мусіць, нешта мелі на гэтым?
— Вядома, — сказаў я. — Добрая машына.
Ціс прагугнявіў:
— Калі б вы паслухалі мяне, вы зарабілі б больш. І я з вамі. Але забудзем! Хто былое прыпомніць… Але сёння мы аб'яднаемся. За пяцьсот марак мы купім гэтую скрыню. Больш ніхто не дасць. Згодны?
Я зразумеў. Ён думаў, што мы тады перапрадалі машыну. Ён не ведаў, што гэта майстэрня — наша. Наадварот, ён думаў, што мы зноў хочам купіць машыну.
— Машына пацягне сёння на паўтары тысячы, — сказаў я. — Ды яшчэ даплата за права эксплуатацыі.
— А я пра што? — загарачыўся Гвіда. — Мы будзем таргавацца да пяцісот… я буду. Калі мы потым перапрадамо яе, я выплачваю вам трыста пяцьдзесят наяўнымі.
— Не магу, — сказаў я. — У мяне ўжо ёсць каму перапрадаць.
— Але ж… — Ён хацеў прапанаваць мне яшчэ штосьці.
— Не мае сэнсу, — я пайшоў на сярэдзіну двара.
Да тысячы двухсот ён будзе таргавацца. Гэта мне цяпер было зразумела.
Аўкцыёншчык пачаў з прадметаў абсталявання. Выручка была невялікая. Дзёшава пайшоў і інструмент. Дайшла чарга да таксі.
Нехта прапанаваў трыста марак.
— Чатырыста, — сказаў Гвіда.
— Чатырыста пяцьдзесят, — павагаўшыся, сказаў мужчына ў сіняй рабочай кашулі.
Гвіда дагнаў да пяцісот. Аўкцыёншчык паўтарыў, пазіраючы на прысутных. Мужчына ў сарочцы маўчаў. Гвіда падміргнуў мне і падняў чатыры пальцы.
— Шэсцьсот, — сказаў я.
Гвіда заматляў галавой і даў семсот. Я працягваў дабаўляць. Гвіда ў адчаі гнаўся. Калі дайшло да тысячы, ён пачаў рабіць мне знакі закляцця, паказваючы мне на пальцах, што я магу зарабіць яшчэ сотню. Ён заявіў тысячу дзесяць. Калі ён пачуў «тысяча сто», то пачырванеў і злосна заверашчаў:
— Тысяча сто дзесяць!
Я заявіў тысячу сто дзевяноста, спадзеючыся, што ён дасць тысячу дзвесце. Я ўжо рашыў спыніцца.
Але Гвіда раз'юшыўся. Ён раззлаваўся, думаючы, што я яго выцясняю. Раптам ён даў тысячу трыста. Я хутка ўзважыў. Калі б ён сапраўды хацеў купіць, то на тысячы двухстах ён спыніўся б. Цяпер ён помсціў мне і паддаваў азарту. Пасля нашай размовы ён быў упэўнены, што я буду таргавацца да паўтары тысячы, і не бачыў небяспекі.
— Тысяча трыста дзесяць, — сказаў я.
— Тысяча чатырыста, — хутка адказаў Гвіда.
— Тысяча чатырыста дзесяць, — павагаўшыся, даў я.
Я баяўся трапіць у пастку.
— Тысяча чатырыста дзевяноста! — Гвіда глянуў на мяне пераможна і кпліва. Ён быў упэўнены, што добра падкузьміў мяне.
Я вытрымаў яго позірк і прамаўчаў. Аўкцыёншчык паўтарыў суму адзін раз, другі і падняў малаток. У той момант, калі ён стукнуў, аддаючы машыну Гвіда, пераможны выраз твару ў яго змяніўся на здзіўлены. Нічога не разумеючы, ён падышоў да мяне.
— Я думаў, што вы хочаце…