Читать «Трава і камень» онлайн - страница 18

Юсцінас Марцінкявічус

1974

АПЛАКВАННЕ БРАТА

Што адтуль ты людзям прынясеш, з той зямлі, куды ідзеш навек? Лётаць будзе сэрца тваё дзе, у якой птушынай чарадзе? Да якой ты краскі палявой прыхінешся сціплаю душой? I жалеза ад прылад якіх на руках пакіне след цяжкі? I яшчэ якое ліха з ліх для цябе на свеце тым знайшлі? Быў ты ўмельцам спрытным між няўмек, адпачні ж хоць сёння. I навек!

1974

***

Калі гаворым аб айчыне — найпершае тым, хто загінуў, слова. Дыханне іхняе распроствае нястомна штандары нашы; рукі бласлаўляюць і нашы клопаты, і нашы спадзяванні; і вочы іхнія, бы зоркі, сочаць; і гутарыць зямля іх плённай мовай: птушыным граем і цвіценнем вішняў, дзіцячым смехам, голасам жанчыны, дзясніцай, што, прасцёршыся, трымае наступную і гэтую айчыну. Давайце гаварыць аб ёй праўдзіва, каб, хто загінуў, мог нас разумець.

1975

***

Спакой тым, хто нічога не жадае. Тым, хто смяецца,— сонца.                                           Будзь свабодны, каб дзеці і буслы цябе любілі. Патайнасць каранёў і годнасць кроны — такі твой воблік. Сярод нас жывеш, гаворачы: ах людзі людзі людзі... Так хораша гучыць гэта, што мы спыніліся і, гледзячы ў нябёсы, здзіўляліся: як сіне і высока! Яшчэ не ведаю, ці мы знаёмы; заўважыў толькі: вочы — не звяроў, не кулакі і не каменне — рукі. Так хораша было, што стала днець.

1975

***

Душа напоўнілася крыкам жураўлёў. Зямля мая, балесная мая,— Каменьчык мігатлівы між сузор’яў. Адсутных блаславіць рука ўзнялася. Так ціха — бы вярнуліся з пагоста і, ўздыхамі раздзьмухаўшы агонь, што шэпча — слухаем, што кажа — разумеем. Мы разумеем трацячы. Вазьмі вось гэтае пяро, каб адчуваў жыццеахоўны дух птушыных гнёздаў, каб да цябе прыходзілі звяры памерці... Штось быццам патрабуе твайго слова, і штось яго затрымлівае ў вуснах. Кахаючы, трывай. Каб заставаўся. Каб з цёплых рук жыцця не выпаў раптам, як востры камень...

1976

***

Калі стараецца прыпомніць дрэва зялёны колер сваім голым голлем і посвіст птушак выплакаць спрабуе — я замаўкаю, і ў маіх вачах свет бачыць, як нялёгка быць на свеце. Як два агні, абдымемся так, дрэва, і танна суцяшаць сябе не будзем. Дагэтуль я саромюся прызнацца, як вечна, як пакутліва люблю. Ці падалося мне, ці сапраўды ты клікала мяне? Куды ты, дрэва? Бязлітасная цемра навакол. I птушка, за якой імкнешся, — птушка смутку. I ліст не ад вясны палёт займеў. Як плачуць нашы карані сляпыя — чую.