Читать «Смерць Івана Ільіча. Крэйцарава саната. Гаспадар і парабак» онлайн - страница 86

— Вася! што гэта? — сказала яна, і заўсёды гатовыя ў яе слёзы паліліся.

— Чаго трэба? — груба спытаў я. Я бачыў, што зусім не трэба было быць з ёю грубым, але я не мог прыдумаць ніякага іншага тону.

— Вася! яна памірае! Іван Фёдаравіч сказаў.— Іван Федаравіч гэта быў доктар, яе доктар, дарадчык.

— Хіба ён тут? — спытаў я, і ўся злосць на яе ўзнялася зноў.— Ну і што з таго?

— Вася, падыдзі да яе. Ах, як гэта жахліва,— сказала яна.

«Падыдзі да яе?» — спытаў я ў сябе. I адразу ж адказаў, што трэба пайсці да яе, што, мабыць, заўсёды гэтак робіцца, што калі муж, як я, забіў жонку, дык абавязкова трэба ісці да яе. «Калі гэтак робіцца, дык трэба ісці,— сказаў я сабе.— Калі трэба будзе, заўсёды паспею»,— падумаў я аб сваім намеры застрэліцца і пайшоў за ёю. «Цяпер будуць фразы, грымасы, але я не паддамся ім,— сказаў я сабе.

— Чакай,— сказаў я сястры,— куды ж я без ботаў, дай я надзену хоць туфлі.

XXVIII

— I дзіўная рэч! Зноў, калі я выйшаў з пакоя і пайшоў па прывычных пакоях, зноў мне здалося, што нічога не было, але пах гэтай дакторскай брыдоты — ёдаформу, карболкі — здзівіў мяне. Не, усё было. Ідучы па калідоры міма дзіцячага пакоя, я ўбачыў Лізачку. Яна пазірала на мяне спалоханымі вачыма. Мне здалося нават, што тут былі ўсе пяцёра дзяцей, і ўсе глядзелі на мяне. Я падышоў да дзвярэй, і пакаёўка знутры адчыніла мне і выйшла. Першае, што кінулася мне ў вочы, была яе светла-шэрая сукенка на крэсле, уся чорная ад крыві. На нашай двухспальнай пасцелі, на маёй нават пасцелі — да яе быў лягчэйшы падыход — ляжала яна з прыўзнятымі каленьмі. Яна ляжала вельмі паката на адных падушках, у расшпіленай кофце. На месца раны было штось накладзена. У пакоі стаяў цяжкі пах ёдаформу. Перш і больш за ўсё здзівіў мяне яе распухлы і сіні па ацёках твар, частка носа і пад вокам. Гэта быў вынік майго ўдару локцем, калі яна хацела ўтрымліваць мяне. Красы не было аніякае, а штосьці брыдкае здалося мне ў ёй. Я затрымаўся ў парозе.

— Падыдзі, падыдзі да яе,— казала мне сястра.

«Так, мабыць яна хоча пакаяцца»,— падумаў я. «Дараваць? Так, яна памірае і можна дараваць ёй»,— думаў я, стараючыся быць велікадушным. Я падышоў ушчыльную. Яна праз сілу ўзняла на мяне вочы, з якіх адно было падбітае, і з цяжкасцю, запінкамі вымавіла:

— Дабіўся свайго, забіў...— I на твары ў яе, праз фізічныя пакуты і нават блізкую смерць, адбілася тая ж старая, знаёмая мне халодная жывёльная нянавісць.— Дзяцей... я ўсё ж табе... не аддам... Яна (яе сястра) возьме...