Хто ж яны тыя, скажы, вандроўнікі; можа,гнаныя доляй уцекачы болей, чым мы,мы, каго выгнала на дасвецціневядома каму на пацехувечна галодная і ненасытная злая сваволя.Іх яна гоніць, круціць, трасе, нагінае, кідае ўгору, хапае; і зноў як па масле з гладкіх вышыняў па гладкім паветры ўніз апускае на падасланы пад ногі старэнькі дыван, мяккую латку ў сусвеце,пластыр на целе прасторытам, дзе ваколіцы небаранамі ўкрылі зямлю. Апускаюцца і —пругка на ногі ўстаюць і падобныя ўжо на вялікія літары ў тэксце... I дужых мужчын схопяць жартам і звычнаю хваткаю скруцяць,быццам Аўгуст Дужы, што мог за сталом нехаця пальцамі міску скруціць.Ах, вакол гэтага цэнтра ружа цвіце, захаплення ружа, і ападае пялёсткамі.А пад сэрцам песціка самаапыленагазавязь уяўная марна расце, неахвотна — яна неўсвядомлена свеціцца праз абалонку ўяўна смяшлівай сваёй неахвоты.Гэты:маршчыністы, горкі мацак;толькі ляскоча, стары, у занадта прасторнайсваёй абалоне, быццам у ёй спачаткудвое былі, адзін з якіх у магіле,другім перажыты,другім, хто аглух і здурнеўу аўдавелай скуры сваёй.Гэты:малайцаваты, нібы нарадзіўся ад скруцівяза й манашкі; туга набіты мускуламі і прастадушнасцю.О вы, хто падораны быў замест цацкі недаспелай пакуце, калі спакваля ўбіралася ў сілу яна...Ты, хто, як плод,зеляпан, сотні разоў штодняпадаеш з дрэва разам пачатага руху (якішпарчэй за ваду працячэ праз вясну, і праз лета, і восень),—падаеш ты, гупаеш аб дамавіну; часам нешта ўзнікае ў табе, як аблічча, рэдка калі павернутае да тваёй маці, любімай табою так моцна, ды ў целегладкім тваім палахліва знікае,ледзьве акрэсленае аблічча... I зноў, пляскае зноў у далоні мужчына — Ап! — знак да скачка даючы, і перад тым,як абвострыцца боль каля сэрца, што нясецца галопам заўсёды,— адчуецца ў пятах пранізліва-востры агонь, і прыпячэ ён раней за прычыну слёз на вачах,плоцкіх слязінак знямогі й адчаю...I ўсё ж — хай натужна, праз сілу — усмешка...Анёле!Сарві гэту ўсмешку, як каліўца з кветкай,і апусці яе ў вазу разам з усімірадасцямі, не спазнанымі памі дагэтуль,і ўвекавеч іх, на урне пакінуўшы надпіс,горды, прыгожы і ўзнёслы «Subrisio Saltat».Ты, дарагая,праз цябе пераскоквае радасць, найвялікшая радасць. Магчыма, валаны цешацца шчасцем сваім і тваім — альбо на дзявочыхпругкіх грудзях металічны зялёны шоўк болей нічога не хоча, здаволены целам.Ты парушаеш заўжды раўнавагу, як яблык на рынку, кінуты рэзка на шалю перад усімі, голая аж да плячэй.Дзе ж яно, месца,— яно ў маім сэрцы,— дзе яны не маглі, дзе яныадпадаліся, быццам жывёлы,злучаныя паняволі, але не здольныя зліцца, дзе занадта вялікі цяжар, дзе няўпэўнена круцяццана паднятых трысцінах няўстойлівыя талеркі...I раптам у гэтым цяжка здабытым Нідзе, раптам невыказнае месца, ў якім найчысцейшая драбната неверагодна змяняецца і пераходзіць у паражнечу надмернасці, дзе рахунак шматлічбавы незлічона расце.Плошчы, о плошчы Парыжа, арэна без межаў,дзе мадыстка madam Lamort трывожныя сцежкі зямлі, бясконцыя стужкі пераплятае і вяжа і нанава творыць з іх банты, фестоны, фальбоны і кветкі, плады штучнай флоры,барвы фальшывыя — дзеля аздобы шапачак зімніх Нядолі....................................Анёле! Пакажы тое месца, яшчэ не вядомае нам, дзе закаханыя, стаўшы на дыване небывалым, паказалі б нам тое, чаго тут паказаць не могуць,— бясстрашнасць фігур і палёту іх сэрцаў,вежы прынадных уцех і драбіны, адна на адну абапёртыя там, дзе няма ім апоры,— тут бы адважыліся сярод тлумузнямоглых, маўклівых нябожчыкаў-гледачоў,— ці кінулі б гэтыя мёртвыя людзі свае дбайна сабраныя,пільна, ашчадна хаваныя, вечна патрэбныя, вечна апошнія грошыкі шчасця вось гэтай усмешлівай пары на іх прыціхлы дыван?
