Читать «Прарок для Айчыны» онлайн - страница 12

Б о н а. Вы, доктар Скарына, на здзіўленне лёгка нажываеце сабе не толькі супраціўнікаў, але і ворагаў.

С к а р ы н а. Вышэй за ўсё на свеце я цаню ісціну, яснавяльможная каралева.

Г а ш т о л ь д. Я падзяляю гэтую думку доктара, як і многія яго заўвагі да Статута, хоць мы з ім далёка не ў дружбе.

Я н. А я з доктарам у даўняй дружбе, але мне ўсё ж падалося, што ён сёння вольна ці не вольна наважыўся не столькі ўмацоўваць новымі законамі дзяржаву, колькі прапаведаваць рэфармацыю і роўнасць усіх перад законам. Перад Богам - згодзен, але ж не перад законамі... Ужо сам факт пастаноўкі вамі, доктар, на першае месца натуральнага ці, як вы кажаце, прыроджанага чалавечага права, раней Бібліі і кананічнага права, сведчыць аб шкодным і небяспечным

вальнадумстве.

Б о н а. Мы былі б далёка ад ісціны, калі б сказалі, што ў нас сяброўскія адносіны да біскупа Яна, але да яго ацэнкі вальнадумства доктара (глядзіць

на караля) мы далучаемся.

С к а р ы н а. Я дзіця сваёй эпохі, што носіць імя Адраджэнне, і быць вальнадумцам не толькі маё прызванне, але і мой абавязак перад Айчынай, мая

найяснейшая каралева.

Б о н а. Баста! Баста!

Ж ы г і м о н т. Вы добры і разумны чалавек, доктар Скарына, а таму не ўберагчы вам галавы...

С к а р ы н а(з усмешкай). Адсякаць такую галаву, як мая, ваша вялікасць, сабе ж на страту...

Г а ш т о л ь д. Асабліва калі ўлічыць, што з дапамогай доктара нам давядзецца надрукаваць Статут, хочам мы таго ці не...

Б о н а ( ускоквае з трона). Вам бы спачатку пра тое нас спытацца! Аўдыенцыя скончана! Баста! ( Выходзіць.)

Усе кланяюцца, адступаючы да дзвярэй.

Ж ы г і м о н т. А вы, канцлер, застаньцеся...

Скарына і Ян выходзяць.

Вы што, сапраўды наважваецеся надрукаваць Статут?

Г а ш т о л ьд. Я толькі сказаў, што нам з вамі давядзецца зрабіць гэта, хочам мы таго ці не...

Ж ы г і м о н т (незадаволена). Канцлер, вы бераце мяне за глотку. Нібы не бачыце... ( Ківае на дзверы, у якія выйшла Бона.)

Г а ш т о л ь д. Будзе горш, калі і мяне і вас з каралеваю за глотку возьме шляхта. І вы, яснавяльможны кароль, і наша слаўная каралева...

Ж ы г і м о н т (незадаволена ). Не чапайце, канцлер, каралеву, якой бы слаўнай яна ні была!.. Мне надакучыла вас мірыць...

Г а ш т о л ь д. Я толькі мару. каб каралева не чапала мяне...

Ж ы г і м о н т. Многа хоча каралеўскі канцлер...

Г а ш т о л ь д. Толькі з тае прычыны, што я яшчэ і канцлер Вялікага княства.

Ж ы г і м о н т (больш мякка). Мы яшчэ і сябры...

Г а ш т о л ь д. Я і прашу вас па-сяброўску: падтрымайце доктара Скарыну ў намеры надрукавадь Статут. Ён зробіць гэта і хутка, і належным чынам.

Кароль моўчкі скідае чаравікі, вешае "дзяржаву" на адзін старчак трона, а карону на другі. Падбірае ногі на трон, уладкоўваецца, нібы перад сном.

Ж ы г і м о н т (пазяхнуўшы). Статут яшчэ трэба правесці праз сейм...

Гаштольд выходзіць. Праз нейкі час з'яўляецца Бона.