Читать «Мы — хлопцы жывучыя» онлайн - страница 8

I нават бабка сказала:

— Дарагая рэч. Цяпер ей цаны няма,— і цяжка ўздыхнула.

Бабка глядзела не на нашыўку, а на іголку, якую салдат збіраўся ўторкнуць у сваю шапку. I ўторкнуў бы, і схаваў бы, калі б бабка не ўздыхнула яшчэ раз. Не ўздыхнула, а ледзь не прастагнала. I іголка з зеленаватай салдацкай ніткай апынулася ў бабульчыных руках.

— На, гаспадынька, карыстайся,— велікадушна махнуў рукой Назарэнка, і бабка аж пасвятлела.

Цяпер усім добра: у Санькі — нашыўка, у бабкі — іголка. Адно мне крыўдна: сяджу — і нікому да мяне справы няма. Санькава доблесць усім зацьміла вочы.

I толькі калі Назарэнка сеў на свае месца каля грубкі, сяржант звярнуў увагу і на мяне.

— А цябе як завуць? — пацікавіўся ён.

— Іван.

— Малайчына,— пахваліў сяржант, быццам гэта я сам сябе хрысціў.— Правільнае імя. Іван — гэта Іван. Сіла.

I хоць такая пахвала — не чырвоная нашыўка, у мяне крыху лягчэй стала на душы. Асабліва калі пайшлі розныя гісторыі. А з тых гісторый, якія салдаты расказваюць, перабіваючы адзін другога, выходзіць так, што куды ні кінь — Іван і больш цягавіты, і больш працавіты, і болып жывучы, і хітрэйшы, і разумнейшы за фрыца. Яго толькі раззлаваць цяжка, бо душа ў яго добрая, але калі ўжо раззлуецца, то дасць дык дасць. Не панясеш.

Салдата, які зрабіў Саньку нашыўку за ранение, завуць Васілём. Другога, нізенькага, падобнага на татарына,— Юсупам. Але абодва яны гавораць пра сябе, як пра Іванаў. А мне і прымазвацца не трэба: я сапраўды Іван! Гэта ж і я такі — і хітрэйшы, і разумнейшы, і болын жывучы... Ды і Санька жывучы. Бабка казала, як той кот.

Наша бабка — салдат i доктар

Дзе і хто цяпер жыве, не разбярэш. Пойдзеш да дзядзькі Скока пазычыць жару, каб падпаліць у печы, а там у яго і Пяюны, і Нятылькі, і Кажухі — паўвуліцы. Адны снедаюць, а другія чакаюць, калі стол вызваліцца.

У нас жыве суседка — старая Міроніха, другая суседка — цётка Пёкла з дзецьмі, ці, як яна кажа, з плоймай. I старасельская адна сям'я папрасілася. Хоць і не свае, а бабка не магла адмовіць. Калі б хоць не супраць зімы...

I так яно гуртам добра выходзіць, што бабка аж сама дзіву даецца. Пачнеш, напрыклад, з бульбы-гнілушкі каржы рашчыняць, а закваскі няма.

— Хоўра, пазыч.

I старасельская Хоўра пазычыць.

А там, глядзіш, солі — ні сінь-пораху. Цётка Пёкла памуляецца-памуляецца і скажа:

— Вазьмі вось шчопаць, пасалі.

А ў бабкі шчопаць такая: калі Пёклінай соллю пасоліць — вады абап'ешся, калі сваей — прасняціна прасняцінай.

Ды яно і весялей, і цяплей гуртам. За ноч як надыхаем, дык бабка раніцай аж дзверы адчыняе, каб свежага паветра пусціць.

I што галоўнае — пазабываліся бабы, чые куры на чые грады хадзілі, хто каму цяля сурочыў. Калі і пачнуць бурчаць адна на адну за гарачэйшае месца ў печы, дык бабка сама качаргу возьме, сама жару пад чыгункі падграбе — і ціха. Усё зварыцца, і ўсё ўпрэе.

Аднойчы паміж жанчынамі зайшла гаворка, чаму гэта яны сталі такімі добрымі, і бабка ім сказала:

— Цю-ю! Пра што ўспомнілі: куры-хварабуры, грады-хварабады. Гэта ж калі дабро людзі дзеляць, тады і сварка. А тут бяда. Яе на ўсіх хопіць. I што ты зробіш? Трэба жыць як набяжыць.