Читать «Меч Рагвалода» онлайн - страница 13

Згіньце, хваробы, прападзіце, немачы, у апраметную. Усе злыя хваробы ад Глеба адступіцеся, адвяжыцеся, адваліцеся ад гэтага моманту і назаўсёды. I не вяртайцеся ў векі вякоў ні з нябёсаў, ні з верху зямлі, ні з яе глыбіняў глыбокіх.

Паднімае рукі ўгору, вельмі ўзнёсла.

О, неба яснае! О, зоркі светлыя! О, багі-абярэгі! Не адступіцеся ад нас! Не дайце памерці брату! Уратуйце няшчаснага! Дайце яму сілы і моцы! Вярніце мову і розум! Адганіце Чарнабога і злых духаў! Ён не лавіў добрых звяроў і птушак, не сек запаветных дрэў, не муціў крыніцы, не біў палкаю па зямлі, не крыўдзіў коней, вужыкаў і дамавікоў. Калі і маліўся новаму богу, то па дабраце душы, а не назло старым багам.

Глеб засынае. Рагвалод-Барыс ад знямогі спаўзае па сцяне на падлогу. Плач радасці і скрухі вырываецца з яго грудзей. Бацька суцяшае яго.

Усяслаў. Сынок, любы, супакойся. Не трэба так. Яму, здаецца, лепш. Бач, заснуў. I дыхае раўней. (Мацае Глеба за рукі, дакранаецца да лба.) I гарачка спадае. (Туліць да сябе сына.) За мае грахі пакуты вашы. Вешчуна не паслухаў, супраць волі Рагвалода пайшоў…

Рагвалод-Барыс. Ты як лепш хацеў і княству, і сабе, і нам…

Усяслаў. Дзякуй табе, сынку, на добрым слове.

Нечакана Рагвалод-Барыс раскопвае салому і выцягвае з-пад яе невялікага вужыка.

(Здзіўлена.) Вужык?!

Рагвалод-Барыс (радасна). Добрыя багі пачулі мяне. (На здзіўленне Усяслава, робіць над Глебам магічныя рухі, дакранаецца вужыкам да яго рук, ног, ілба.) З намі не проста вужык! З намі сам вужыны цар! Бач, карона на галоўцы. Сам Пярун паслаў нам жывую маланку. Ён і поруб гэты разнясе ў пыл! I ворагаў нашых папаліць. I Глеба ўратуе.

Сцэна паволі зацямняецца і зноў асвятляецца. Глеб прачынаецца, бачыць вужыка, з якім забаўляецца Рагвалод-Барыс. З агідаю сплёўвае.

Глеб. Выкінь вон гэту мярзоту…

Рагвалод-Барыс (спакойна і павучальна). Калі выкінуць вужа з хаты, то прыйдзе вялікае гора. Вужы не забываюць крыўды.

Глеб. Чалавеку, які заб’е хоць аднаго гада, адпускаюцца сорак грахоў, сказана ў Пісанні.

Рагвалод-Барыс (іранічна). Тады ты абавязкова станеш хрысціянскім святым.

Глеб (злосна). Я старэйшы і не люблю паўтараць двойчы. (Рашуча набліжаецца да Рагвалода-Барыса.)

Рагвалод-Барыс (хаваючы вужыка за пазуху). Ніякі гэта не гад. Вужык, не куслівы…

Глеб. Я сказаў — выкінь!

Рагвалод-Барыс (вельмі цвёрда і катэгарычна). Калі памірае вуж, памірае і гаспадар дома! Поруб цяпер — наш дом.

Усяслаў (ласкава). Сядзь, Глеб, і не чапляйся.

Глеб. Княжыч — паганец, і князь туды ж…

Усяслаў. Князь паміж вамі, княжычы.

Глеб. I паміж багамі…

Усяслаў. Паміж багамі, але сам па сабе. (Прымірэнча.) Сёння 14 верасня. Свята Узвіжання Святога Крыжа Гасподняга. Якраз пад гэты дзень вужы ідуць у вырай, у рай. Наш вужык, відаць, адбіўся ад сваіх, а мо і наўмысна застаўся, каб дапамагчы нам.

Рагвалод-Барыс. На шчасце вужык!..

Глеб (злосна). Я не хачу вужынага шчасця! Тым больш што князь Чарадзей сам прынёс яго княжычам на клятай Ршы. А то ці мы б тут зараз гібелі з вужыкамі разам…