Читать «Меч Рагвалода» онлайн - страница 12

Рагвалод. А пра тое, што Яраслаў Уладзіміравіч братоў сваіх родных Барыса, Глеба і Святаслава забіў, Усевалада згнаіў у порубе, а Святаполка атруціў, ты ўжо забыўся ці мо не ведаў? Паслухмяныя ж летапісцы на Святаполка вялікі паклёп узвялі, прыпісаўшы яму забойства Барыса і Глеба.

Усяслаў. Не папракай мяне, князь, — мы сядзім у тым жа порубе, дзе дваццаць чатыры гады адсядзеў яшчэ адзін брат Яраслава Мудрага, пскоўскі князь Судзіслаў. Я ўсё ведаю пра Яраслава.

Кідаецца і трызніць Глеб. Прачынаецца Рагвалод-Барыс. Занепакоены Усяслаў забывае пра князя Рагвалода, спрабуе разбудзіць, падняць Глеба, але той у беспрытомнасці.

Сынок?! Сынок! Што з табою, Глебушка?! Во, напасць яшчэ!..

Рагвалод (сам сабе з сумам). Толькі цуд можа ўратаваць маіх нашчадкаў і дзяржаву Полацкую… (Знікае.)

Рагвалод-Барыс. Татачка, ён жа памірае!

Усяслаў. Вады! Рагвалод — вады!

Рагвалод-Барыс кідаецца да конаўкі, але яна аказваецца парожняй. Глеб трызніць.

Рагвалод-Барыс (разгублена). Выпілі! (У адчаі.) Мы ўсю выпілі!..

Усяслаў. Патрымай яго! (Кідаецца да акенца.) Варта! (Крычыць.) Варта — вады! (Прыслухоўваецца.) Людзі! Людзі, дайце хоць глыток вады!!!

Рагвалод-Барыс (плача). Глеб! Брацік, не памірай! Татачка, рабі што-небудзь, ён жа памірае!

Усяслаў (разгублена). Што, што рабіць?!

Рагвалод-Барыс. Маліся!

Усяслаў (паднімае Глеба на рукі, устае з ім). Хіба што. Толькі каму маліцца? Якіх багоў прасіць?

Рагвалод-Барыс (вельмі непасрэдна). Прасі новага, а я буду старых! Можа, яны ўтаймуюць боль…

Усяслаў апускаецца на калені, трымаючы непрытомнага Глеба на руках.

Усяслаў (моліцца). Госпадзі Божа, Уладыка жыццяў нашых, Ты па міласэрнасці Сваёй сказаў: не хачу смерці грэшніка, няхай жа ён будзе жывы. Ведаю, што хвароба яго ёсць пакаранне Тваё за грахі мае і беззаконне; ведаю, што па справах я заслужыў найцяжэйшае пакаранне, але ж, Чалавекалюбча, зрабі са мною і з ім не па злобе маёй, а па бязмежнай міласэрнасці Тваёй. Не пажадай смерці яго, але дай яму сілы, каб ён цярпліва зносіў хваробу сваю, а я выпрабаванне Тваё, Госпадзі. А паправіўшыся, мы звернемся ўсім сэрцам нашым, усёю душою і ўсімі нашымі пачуццямі да Цябе, Госпада Бога, Стваральніка нашага. I няхай сын мой будзе жывы для выканання святых Тваіх абавязкаў! Амін.

Малітва не дапамагае, і Усяслаў кладзе Глеба на салому. Над ім нахіляецца Рагвалод-Барыс.

Рагвалод-Барыс (горача і даволі гучна шэпча замову). Найперш Перуну памалюся, Дажбогу і Мокаш пакланюся, Стрыбогу і Сварогу павінюся. Хадзіце да нас, памажыце ў добры час загаварыць-замовіць княжыча Глеба. Уратуйце яго ад звера бягучага, ад гада паўзучага, ад злога чалавека, ад смутнай пасцелі, ад дурных вачэй, ад ліхіх нагавораў, ад агню, ад патопу, ад усякае напасці. Дайце яму ахоўніка і збавіцеля!

Усяслаў здзіўлена і ўважліва слухае. Паволі заціхае і Глеб.

Я загадваю і выгаворваю з Глеба ўсе злыя напасці — ад агнявіцы, ад калатухі, ад чорнай немачы, ад паралічу, трасухі, ад ламаты і сударгаў. Усе хваробы, выходзьце з Глеба вон, бо я вас у зямлю закапаю, на агні спапялю, халоднай вадой ахаладжу, сцюдзёнымі льдамі замарожу. Я вас спалю на вуголлях, засушу ў гарачай лазні. У глухую сцяну заканапачу-замурую і густою смалою засмалю.