Читать «Голас крыві брата твайго» онлайн - страница 49

Праз звон у вушах, праз цяжкі ад нагайкі з зашытым свінцом балючы ўдар па цемені прарываўся чужы, хрыпаты крык:

— Ишо ему! Ишо!

— Пущай ползёт, клещ ентый!

— Вреж ишо! — чуўся хрыпаты абветраны голас.

Казак ад злосці сцегануў нагайкаю па боце, але Корсака ўжо болей на чапіў, рвануў за повад і, раздзіраючы цуглямі рот каню, выехаў на шашу.

Корсак, як сляпы, ад злосці, крыўды і адчаю завярнуў да Алесінага гумна. Пад горла падкатваўся даўкі камяк. Вочы туманілі пякучыя слёзы. На цемені, балюча сцягваючы скуру, рос і ныў насечаны гуз.

Душыла крыўда, што не адпомсціш за ганьбу, гвалт, знявагу, за гэты люты ўдар нагайкаю. Цяпер свет такі — наздзекуюцца, наб’юць,— і не акажыся, а слова вымавіш — застрэляць. Што значыць цяпер чалавек? Хто з ім лічыцца? А ці лічыўся калі?

Корсак у кутку ў сенцах злавіў за абслізганае гладзенькае тапарышча сякеру, з ёю ўвайшоў у хату і, скінуўшы шапку, плашмя прыклаў настылае, халоднае вастрыё да гарачага гуза. Сядзеў на лаве пануры, атупелы ад дасады.

На звыклае «сяло» — схадзіць да Алесі ці да Ваўчка, дзе апошні час збіраліся мужчыны, ды паслухаць, што робіцца на свеце,— не пайшоў. Управіўшыся напаіць ды накарміць скаціну, прылёг на ложак.

Сэрца ўжо грыз неспакой: дзе Міця. Цеперся няма дадому. Каб не прылучылася якая бяда?

У хату праз два акны касаватымі слупкамі цадзіла дрыгатліва-рэдзенькае малочнае святло сіняя поўня. Адзін слупок даставаў да Корсакавага ложка. Не даваў заснуць. I Корсак не ўлежаў. Накінуў на плечы кажух, знайшоў на прыпеку прыстаўленыя да засланкі чаравікі, каб высахлі занач, уступіўся ў іх і выйшаў на вільготны надворак.

За садком, за чорнымі дрэвамі, шумела, заняўшы ўжо завоіну, вясенняя паводка. На шырокай вадзе залацістаю дарожкаю пералівалася і дрыжала яснасць ад невысокага месяца. Недзе далёка, пэўна, на Прылуцкіх хутарах у сінечы ночы адгукваўся па два разы засап удод: дук-дук, дук-дук.

«Чамусь пад поўню ча згоне зімы бывае паводка,— гледзячы на падсвечанае месяцам неба з дробнымі зорамі, падумаў Корсак і сцяўся, уздрыгнуў плячмі ад сыраватага, вільготнага холаду.— I зоры падаюць».

Але зорка, што адлучылася ад іншых, была зырчэйшаю і ляцела, зніжаючыся на верасаўскія цёмныя хмызнякі. I ўслед за ёю раскалоўся з лускам, як арэх, нізкі, далёкі стрэл. Толькі цяпер дагадаўся Корсак, што гэта была не зорка, а запальная куля.

Ці палохаючы іншых, ці баючыся сам, нехта стрэліў яшчэ раз, і яшчэ раз нізка над хмызнякамі чырвоным, як ад траскучых яловых дроў, вугольчыкам праляцела не вельмі і хуткая, калі бачыш здалёк, запальная куля.

Надоечы ў трухлявай дзеравіне гумна Корсак выкалупаў адну,— мусіць, нямецкую, бо без сталёвага дзюбка. Яна сядзела плашмя, выставіўшы сівавата-свінцовы бок, на сантыметраў два ўпіўшыся ў трухлявую дзеравіну. А хто і калі стрэліў у гумно, невядома.

Корсак паглядзеў на цёмныя ў святле месяца зарэчныя хмызнякі, і трывога балючым неадчэпным болем кальнула ў сэрца — дзе ж Міця, дзе бадзяецца ў такі ліхі час?

Корсак прыслухаўся і злавіў сваім не вельмі чуйным вухам, як за вёскаю, з’ехаўшы са снежнага, нерасталага шарпаку дарогі, на чыгуначным пераездзе на рэйках скрыпелі палазы саняў і мужчынскі натужліва-сіпаваты голас панокваў на каня.