Читать «Беларусы, вас чакае Зямля (Гараватка - 3) (на белорусском языке)» онлайн - страница 168

- Сынок, напаi кабылу, завядзi й прывяжы яе каля пунi. Хто ведаiць, што будзiць. Можа трэба й карову забраць з загарадкi, чорт iх ведаiць... Я сам пайду...

На Гараватцы Янук пабачыў шмат людзей. Дуня адразу падыйшла да яго.

- Што ты думаеш, Янучок? Здаецца, вайна?

- А чорт iх ведаiць. Мусiць гэтая басота зь лясоў. а зь iмi, можа, тое цыганскае войска.

- Каторае? Што тут у нас было?

- Якое-ж яшчо...

I, памаўчаўшы, Янук дадаў.

- Недзе-ж тамака зь iмi й наш Мiкола.

- Дык ты думаеш, што гэтыя да бандаў пайшлi?

- Ну а куды-ж? Адна басота. Ваўка як нi кармi, ён у лес глядзiць.

- А што гэта будзiць, як гэтыя Гацi забяруць i да нас прыйдуць?

Гэткае голасна сказаў солтыс Паўлоўскi. Нiхто яму не адказаў. Ведалi, што калi раней бальшавiцкiя банды вёску рабаваць прыходзiлi, солтысу неяк заўсёды шанцавала скрыцца. Нiхто ня ведаў, як гэта яму ўдавалася. А справа зусiм простая. Пад хатай Паўлоўскi меў досыць абшырны склеп, зь якога праз спэцыяльны выхад, раней дароблены, - нешта падобнае, як у Антося Дзеркача, ён мог выпаўзьцi, нiкiм незаўважаны, на двор i перачакаць. Аднойчы "ваякi" зь "вялiкай айчыннай" спрабавалi даведацца ў жонкi, дзе мясцовы начальнiк, бiлi яе, але старая ня выявiла мужавай тайнiцы.

Солтысава пытаньне нарадзiла шмат у каго трывогу. I запраўды, калi Гацi заберуць, чаму-ж iм у Лiтоўцы, гэтта зусiм пад бокам, не заглянуць? Хто-ж iх спынiць? Тымчасам рэха бою ўзмацнялася. Маўклiвыя сяляне прыглядалiся дымам пажараў. Аксенiнага Арсеня падсадзiлi на Архiпа. Добры назiральнiк, ён зьверху крычаў:

- Школа гарыць, вялiкая школа гарыць!

I яшчэ крышку пачакаўшы, калi чорны дым густымi клубамi паказаўся непадалёк, з правага боку.

- Мусiць паравознае дэпо, яй-Богу яно!

Калi гарэла тая вялiкая школа, у якую некалi хадзiў Янук, што стаяла зарз пры Бабiчох, дык калi полымя ўзялося ўжо за чыгуначную майстроўню, дык, вiдаць, напасьнiкi пасоўвалiся наперад.

- А што, калi яны й да станцыi дабяруцца?

- Дык тады лiчы, што мястэчка ў iхных руках.

Чыгуначная станцыя ляжала ў цэнтры мястэчка. Перш, чым дайсьцi да яе, трэба было здабыць галоўную пазыцыю - палiцыйную станцыю i тут-жа побач баракi нямецкае жандармэрыi. Апроч таго, як заўсёды, праездам на чыгунцы было нейкае войска. Цяпер чуваць былi частыя чэргi з аўтаматычнае зброi i гулкiя выбухi.

- Гэта, вiдаць, гарматы, - сказаў Уладзiмер Пятух.

- Не, мiнамёты, - адказаў Антось Дзяркач.

- А як пазнаеш?

- Калi ня чуў, цi ня вiдзiў, дык i нi пазнаеш.