Читать «Беларусы, вас чакае Зямля (Гараватка - 3) (на белорусском языке)» онлайн - страница 114

Жаўнеры цягнулi з хаты лысага, сiвога мужчыну. У зрэбнай бялiзьне, ён стагнаў i баранаваў па вулiцы нагамi.

- А каб вас... Ён-жа хворы!

Старэйшая жанчына кiнулася да жаўнераў, што цягнулi хворага.

- Цiкай, курво!

З гэткiмi словамi адзiн зь iх з усяе моцы стукнуў сялянку прыкладам стрэльбы ў грудзi. Яна ўпала, кiнулася ў мольбы й праклёны. Вывалаклi з хатаў яшчэ пару чалавек. I тады рэзка сьвiснуў нямецкi падафiцэр.

- Марш!

Карнiкi пачалi насядаць на сялян. Маршы трываў нядоўга, Прыгналi на край вёскi ды напiраючы рулямi зброi, загналi ў гумно, тое, самае, на страсе якога стаяла бусьлянка. Закрылi скрыпучыя вароты й злажылi iх жардзiнай. Гэтта-ж з пад'ехаўшай хурманкi жаўнеры хапiлi канiстры й аблiлi сьцены бiнзiнай. Iншыя клалi побач снапы кулявой саломы.

Сьцямiўшы, як выгладала, найгоршае, рос у гумне трывожны гоман i лямант. Успыхнула салома й агонь вялiзнымi языкамi ахапiў сьцены. Зь сярэдзiны выбухнуў марозячы кроў у сэрцы крык i енк.

- Так вам, вражы ляхi! - адказаў з гэтага боку карнiк.

Магутным напорам людзi намагалiся выпхнуць з гумна вароты. Яны ўжо трашчэлi, вось-вось меклi рашчынiцца. I тады гаркнулi кулямёты. Пачулiся прыглушаныя стогны, кашаль. Пiсклiвыя дзiцячыя галасы мяшалiся з трэскам дрэва й праклёнамi старых. Над страхой распрасьцерлiся крыльлi, бусьлiха пакiнула гняздо. Полымя з дымам раптоўна паглынула гумно. Калi абвалiлася страха, дзьве фiгуры, з палаючай вопраткай, выкулiлiся пераз зруб у бульбоўнiк з другога боку. Карнiкi iх не заўважылi.

Пакiнуўшы колькi людзей пры дагараючым гумне, карнiкi цяпер рассыпалiся па вёсцы, зьбiралi ў месца хатнюю жывёлу й птушку ды неўзабаве пачалi падпальваць усе будынкi. У гэны час па чыгунцы iмчаўся наладаваны аграмаднымi танкамi цягнiк.

Пад вечар ля папялiшчаў Залатухi хадзiлi людзi з суседнiх вёсак. З усiх жыхароў невялiкай вёскi ўцалелi мужчына й жанчына, што пераз зруб гумна выскачылi ў бульбоўнiк, ды пасьля вылячылiся ў Даўгiнаўскiм шпiталi. I яшчэ ўцалелi дачушка й сынок Юргялiхi, якiх жанчына шмат раней чым патрэбна выслала ў школу ў Вярэнькi, загадаўшы, каб падарозе з патрэбай да сваякоў заглянулi.

Жудасны, навет для ўяўленьня цяжкi, злачын напоўнiў жахам ваколiцу. Доўга не змаўкала пад саламянымi стрэхамi гутарка. Злачын абмяркоўвалi на розныя лады. Шмат дакладалi самi апавядальнiкi. Янук пачуў пра Залатуху ад Антося Дзеркача, якi скупiўся на словы. Магчыма, што ня ладзiў зь Нiнай бо тая, як выявiлася, дамагалася шлюбу, а жанчыны казалi, што зацяжарыла.

Антось расказаў Януку самае галоўнае. I ў гэны дзень Янук, быццам адурманены, хадзiў-блудзiў па гародзе, садзе, нiдзе не знайходзiў супакою. Навокал у самую сiлу ўбралася лета. Буйнела, цьвiла ўся прырода. Як i кажны дзень, гулi ля вульлёў працавiтыя пчолкi. Усё, здавалася, як нармальна. Ды не... Дзесьцi ў вагнi спапялiлiся нявiнныя нi ў чым жыхары аднэй вёскi. Што яму да iх? Цi ён iх знаў, цi што?

Як мог, супакойваў сябе, выдумляў цi адно апраўданьне, але раўнавагi не знайходзiў. Чаму? Ужо iз школы ды зь беларускiх газэтаў неяк улажыўся погляд, проста прыняўся ды здабыў права грамадзянства факт, што Немцы ёсьць прыяцелямi Беларусаў. Папростаму гэта тлумачылася, што яны далi Беларусам правы, якiх апошнiя даўно ня мелi, гэта значыць далi школы ў роднай мове, мясцовую ўладу ды яшчэ сёе-тое.