Читать «Альпійская балада» онлайн - страница 36
Васіль Быкаў
— Ну, у нас не тое што ў вас, буржуяў.
— Советіка очень карашо. Эмансіпаціоне. Ліберта. Братство. Так?
— Ну.
— Очень карашо! — пранікнёна казала яна. — Джулія очен, очен уважаль Русланд. Нон фашізм. Нон гестапо. Очен карашо. Іван счастлів свой страна, да? — Яна па сцяжыне падбегла да хлопца і аберуч узялася за яго руку вышэй локця. — Скажы, Іван, как до война жіль? Какой твой дэрэвня? Слюшай, тэбя сіньоріне, дэвушка, любіль? — раптам запытала яна, з гуллівай адданасцю заглядваючы яму ў заклапочаны твар.
Іван ніякавата лыпнуў вачыма, але рукі не адабраў — ад яе пяшчотнае блізкасці ў яго нутры зашчаміла непрывычнай лагоднасцю.
— Якая там дзяўчына! Не да дзяўчат было.
— Почему так?
— Так.
— Что, плёхо жіль? Почему?
Ён спахапіўся, што сказаў не тое, — пра сваё жыццё ён не хацеў ёй гаварыць.
— Так. Рознае было.
— Ой, неправда говоріль, — хітравата скасіла яна на яго зіркастыя вочы. — Любіль мнёго сіньоріно!
— Куды там!
— Какой твой провінція? Какой место ты жіль? Москва? Кіев?
— Беларусь.
— Белорусь. Это провінція такой?
— Рэспубліка.
— Рэспубліка? Это карашо. Італія манархія. Монтэ — горы ест твой рэспубліка?
— Не. Гор няма. У нас болей лясы. Пушчы. Рэкі і азёры. Азёры самыя прыгожыя, — міжвольна аддаючыся ўспамінам, загаварыў ён. — Мая вёска Цярэшкі якраз ля двух азёр. Калі ў ціхі надвячорак зірнеш — не шалохнецца. Бы люстэрка. I лес вісіць уніз вяршалінамі. Як намалёваны. Адно — рыба плешчацца. Шчупакі — во! Што там горы!
Ён сказаў адным разам занадта многа для свайго негаваркога характару, зараз жа адчуў гэта і змоўк. Але растрывожаныя яго думкі і ўяўленні ўжо былі там — у родным далёкім краі, і цяпер, у гэтым дзікім нагрувашчанні скал, яму стала так нясцерпна самотна, як даўно ўжо не было ў палоне.
Яна, мусіць, адчула тое і, калі ён змоўк, папрасіла:
— Говорі еще. Говорі твой Белорусь.
Сонца тым часам зноў закрылася шэрым туманным воблакам.
На гладкую касагорыну з пратаптанай наўкос сцяжынай асеў шэры імклівы цень, дымчатае вільготнае клочча хутка панеслася ўпоперак схілу. Было сцюдзёна і ветрана.
Спачатку бязладна і не вельмі ахвотна, часта спыняючыся, нанава перажываючы старыя ўражанні, ён, як пра нешта далёкае, дарагое і незвычайнае, пачаў расказваць ёй пра ўсыпаныя буйнымі жалудамі дубровы, пра бабровыя хаткі на азёрах, пра сцюдзёны гаючы бярозавік вясной і пра водар чаромхавай квецені ў маі.
Даўно ўжо ён не быў такі гаваркі і адталы душой, як у гэты час, — ажно не пазнаваў сябе. Ды і яна з яе зважлівай Цікаўнасцю да ягонага роднага неяк адразу пабліжэла, нібы яны здаўна былі знаёмыя і сустрэліся пасля доўгай цяжкай ростані.
Урэшце ён змоўк. Яна патроху вызваліла яго руку і вальней узялася за шурпатыя пальцы. Спакойна спытала:
— Іван, твой мама карашо?
— Мама? Харошая.
— А іль падрэ — батіка твой?
Яна летуценна пазірала на схіл і не заўважыла, як здрыгануўся яго ўраз спахмурнелы твар.
— Не памятаю.
— Почему? — здзівілася яна і аж прыпынілася.
Ён не захацеў спыняцца, сашчэпленыя іх рукі выцягнуліся.
— Памёр бацька. Я яшчэ малы быў.
— Морто? Поміор? Почему поміор?