Читать «I чую я голас...: выбраныя вершы, 1954-2008» онлайн - страница 21

Ніл Гілевіч

Крыўда

Божа! Колькі пачвар На сваім некароткім вяку Я сустрэў І сардэчна, з даверам, Паціснуў руку! Колькі чорных гадзюк За жыццё Прыгарнуў да грудзей! А ў цябе ж на зямлі, Божа, Столькі цудоўных людзей 1996, кастрычнік

* * *

Ізноў палю апалае лісцё І, падварушваючы качарэжкай, То з сумнаю, то з блазенскай усмешкай Перабіраю ў памяці жыццё. І чую смех, і чую плач-выццё — То прамаўляе з вогнішча былое. Якое ж ты, жыццё, было дурное! Якім цудоўным ты было, жыццё! 1996, кастрычнік

* * *

А мама мяне нарадзіла на сене ў калёсах, Край бітай дарогі, у восеньскі вечар дажджлівы. (А раз у дарозе, то, згодна з павер'ем аб лесах, Ты долі не мецьмеш i век твой не будзе шчаслівы.) «Усё! Не даедзем, Ляксандр! — гукнула да брата Знямоглая мама. — Бяды табе будзе са мною...» Той збочыў якраз ля забытай магілы салдата І да абгародкі каня прывязаў лейчыною. Пакуль па гразішчы мой дзядзька, хадзяін падводы, Бабульку прынёс на плячах з недалёкае вёскі, Дык мама, без енку, сама прыняла ў сябе роды, Сама загарнула ў пялёнкі даруначак боскі. Гаротніца-мама! Святая пакутніца ў Бога! Даўно ўжо на могліцах нашых знайшла ты прытулак. А я на паклон табе езджу — той самай дарогай, Паўз тую ж магілу, дзе першы мой плач ты пачула. Адлегласць ад гэнай магілы да могліц вясковых Усё карацее, дарога ўсё болей крыжуе... І, можа быць, мама, ты ў сына спытаешся скора: «Ці шчасна ж дажыў ты?..» І што там табе адкажу я? І што адкажу я, калі і ў растання хвіліну Убачу ўсё тое ж пад купалам родных нябёсаў: Няшчасную ў ганьбе, знябытую ў крыўдах краіну, Няшчасны народ, раўнадушны да ўласнага лесу. 1997, люты

Зёлкі, птушкі i я

Краскі-зёлкі раніцай у лузе Прачынаюцца раней, чым людзі. А пяюшкі-птушкі ў лесе волкім Прачынаюцца раней, чым зёлкі. Шмат гадоў ужо я прачынаюся Разам з птушкамі ў кустах, у гнёздах, І раней, чым зёлкі ў долах росных. Значыць, скора з імі і зраўняюся, Перайду ў іх род, у неўміручасць: Далучу да вечных зёлак цела, А душа далучыцца да птушак. Будзе пець, як і дагэтуль пела — Беларуская душа лясная... Толькі голас мой ці хто пазнае? 1997, ліпень

Элегія

Гэтай скрухі мне ўжо не пазбыцца. І не трэба, міласна прашу, На зыходзе дня, пад зараніцай, Усыпляць мне чарамі душу. Я да дна свой келіх выпіць мушу. Мне не страшны ўжо ні яд, ні нож. І калі, нібы кіта на сушу, Лес на волю выкіне, — ну што ж! Адмаўчуся хоць... Бо ў паняверцы Я не ўмеў разумна памаўчаць. Разрываючы на часткі сэрца, Одум горкі ходзіць па начах. Для чаго, дзеля якой хімеры Нёс я крыж усцяж фальшывых вех? Ашуканы, здраджаны, схварэлы, Як закладнік, дажываю век. Гэтай скрухі мне ўжо не пазбыцца. І не трэба, міласна прашу, На зыходзе дня, пад зараніцай, Усыпляць мне чарамі душу. 1997, верасень