Читать «Пораабри сафеди чингизхон» онлайн - страница 15

Мањз њамон ваќт, сари тартиби корбарии хеш андешида, Чингизхон амри гўшношуниде дод, ки таваллудро дар ќўшуни бешумораш манъ мекард. Гап дар он буд, ки зану кўдакони саворасарбозњояш одатан бо корвон аз паси ќўшун мерафтанду њамроњи он аз љое ба љое кўч мебастанд. Ин анъана дер боз давом дошту аз зарурати њаёт бармеомад, зеро дар задухўрдњои беохири ќабилавї душманон пайваста ќасосгирї мекарданду ањли аёли њамдигарро, ки бе пуштибон монда буданд, нобуд менамуданд. Ва дар навбати аввал занњои умедворро мекуштанд, то ки решаи авлодро бибуранд. Бо мурури замон зиндагї таѓйир ёфт. Ќабилањое, ки ќаблан пайваста душманї доштанд, дар замони Чингизхон њарчи бештар оштї мешуданду зери гунбази давлати бузурги ягона муттањид мегаштанд.

Дар љавонї, замонњое, ки Чингизхонро њанўз Темучин ном мебурданд, худи ў њам бо ќабилањои њамсоя кам наљангида буд; хунхорї хам намуду љабрњо њам дид ва зани дўстдоштааш Бортэро њам, њангоми њуљуми меркитњо, дуздидаву канизак карда буданд. Сари ќудрат омада, Чингизхон берањмона зидди задухўрдњои ќабилавї баромад. Кашокашњо ба њокимияти ў халал мерасонданд, пояи давлаташро суст мекарданд.

Солњо гузаштанд ва батадриљ зарурати тарзи кўчманчиёнаи зиндагии оилањо аз байн рафт. Вале сабаби асосї он буд, ки оилањо дарди сари ќўшун шуда, њангоми амалиёти бузургњаљми њарбї, махсусан ваќти њуљум ва убури дарёњо, ба сафарбаркунї халал мерасонданд. Аз ин рў буд амри ќатъии њокими сањрої, ки ба занњои њамсафари ќўшун то анљоми музаффаронаи юриши Ѓарб зойданро манъ мекард. Ин амрро ў, якуним сол пеш аз њуљум дода, гуфта буд:

- Мамлакатњои Ѓарбро маѓлуб кардему аспњоро нигоњ дошта, по аз рикоб ки гирифтем, занњои ќўшун, чї ќадаре бихоњанд, бизоянд. То њамон ваќт гўши ман бояд нашнавад, ки зане дар тумане зойдааст…

Ба хотири пирўзињои љангї Чингизхон њатто ќонунњои табиатро инкор мекард, ки худ тањќири Њаёту Худованд буд. Њамли зан, ки кори Худост, Худоро њам ба хизмати хеш кашиданї буд ў.

На касе аз байни мардум эътироз карду на аз ќўшун – касе ба ин бедодї фикри эътироз кардан њам надошт; он ваќт њокимияти Чингизхон аллакай чунон муќтадиру муттамарказ шуда буд, ки њама бечунучаро ба амри гўшношуниди манъи зойиш сар фуроварданд, чунки љазои саркашї ногузир марг буд…

Рўзи њабдањум буд,ки Чингизхон ба юриши Ѓарб мерафт ва рўзи њабдањум буд, ки њолати хосу бемонанди рўњашро эњсос мекард. Зоњиран хоќони бузург худро, чун њамеша, муносиби љоњу љалоли хеш – љиддї, канораљў, мисли шоњини фориѓ воменамуд. Вале ботинан меболиду месуруду шеър мегуфт:

…Шабњои абрї

Юртаи маро дар оѓўши гарми хеш гирифта,

Посбонони ман бедорхобї мекашанд,

То маро дар юртаи чун ќасрам хоби бароњат

 бубахшанд.

Имрўз, дар роњи сафар, мехоњам шукрона кунам:

Посбонони деринаи шабњоям

Маро бар тахти хонї нишонданд!

Зери барфу зери борон,

Ки саропои кас ба ларза меояд,

Зери селборону резаборон

Гирдогирди юртаи сафариам,

Маро ташвише надода,