Читать «Выкраданне Чарадзея (на белорусском языке)» онлайн - страница 17

- А вам не страшна? - спыталася яна. - Размаўляць з выкапнёвай жанчынай?

- Зноў? Зрэшты, не, не страшна. Я прывык. - А хто з генiяў жыве ў вас?

- Вы iх не ведаеце. Гэта невядомыя генii.

- Мёртвыя душы?

- Мiлая мая, падумайце добра. Генiй - паняцце статыстычнае. У гiсторыi чалавецтва яны з'яўляюцца рэгулярна, хоць i рэдка. Але яшчэ дзвесце гадоў назад сярэдняя працягласць жыцця была не больш за трыццаць гадоў нават у самых развiтых краiнах. Большасць дзяцей памiрала ў маленстве. Памiралi i будучыя генii. Эпiдэмii спусташалi цэлыя кантынент.ы - памiралi i генii. Грамадскi лад аддаваў на пагiбель людзей, што мелi няшчасце нарадзiцца з рабскiм ашыйнiкам, асуджаў на такое iснаванне, што генiй не мог паказаць сябе... У войнах, у эпiдамiях, у масавых забойствах, у турмах генii гiнулi часцей, чым звычайныя людзi. Яны адрознiвалiся ад звычайных людзей, а гэта было небяспечна. Генii станавiлiся ерэтыкамi, бунтарамi... Генiй - вельмi кволае стварэнне прыроды. Яго трэба берагчы i шанаваць. Аднак нiхто гэтым не займаўся. Нават прызнаны генiй не быў застрахаваны ад заўчаснай смерцi. Звыкла гаварыць пра генiяльнасць Пушкiна. На паводзiны Дантэса гэтае меркаванне нiякiм чынам не ўплывала.

- Я ведаю, - сказала Ганна. - Нават сябры Пушкiна Карамзiны асуджалi яго. Шмат хто лiчыў, што Дантэс меў рацыю.

Клепа падышла блiжэй, таму што падзьмуў вецер i стрэлы дажджу паляцелi ў расчыненыя дзверы. Клепа нервова варушыла ноздрамi. Раптам загрымела, потым яшчэ i яшчэ. Ганна ўбачыла, як праём купала ярка высвецiўся маланкай. Кiн таксама паглядзеў уверх.

- Але чаму вы тады не выкрадаеце генiяў у маленстве?

- А як можна здагадацца, што дзiця генiяльнае? Яно ж павiнна паказаць сябе. I паказаць так, каб мы маглi адважыцца на экспедыцыю ў мiнулае, а такая экспедыцыя патрабуе столькi энергii, колькi сёння выпрацоўваюць усе электрастанцыi Зямлi за год. А гэта не так ужо мала. Нават для нас.

Кабыла, стрыгучы вушамi, пераступала з нагi на нагу. Маланка ўрэзалася ў траву перад самым уваходам. Царква будавалася трывала.

- Не, - прамармытаў Кiн, - мы яшчэ шмат чаго не можам.

- Значыць, атрымлiваецца зачараванае кола. Генiй павiнен быць невядомы.

I ў той жа час паспець ужо нешта зрабiць.

- Бывалi сумнiцельныя здарэннi. Калi мы былi амаль упэўненыя, што ў мiнулым жыў вялiкi розум, i можна было б яго дастаць, але... ёсць няўпэўненасць. А часам мы ведаем дакладна, але вiток не адпавядае. I нiчога не зробiш.

- Тады вы звяртаецеся ў будучыню?

- Не, у нас няма сувязi з наступным вiтком.

- Там што-небудзь здарыцца?

- Не ведаю. Там бар'ер. Штучны бар'ер.

- Напэўна, нехта штосьцi натварыў.

- Можа быць. Не ведаю.

8

Ганна раптам расхвалявалася. Здавалася б, што табе да таго, што здарыцца праз тысячу гадоў? Бо ёй нiколi не даведацца, што там адбылося...

Вецер сцiх, дождж лiў цiха-мiрна, як бы выконваючы свой абавязак.

- А ў наш час, - спыталася Ганна, - ёсць кандыдатуры?

- Вядома, - сказаў Кiн. Вiдаць, не падумаўшы, што робiць, ён правёў у паветры рукою, i ручаёк, што падабраўся да Ганнiных ног, спынiўся, нiбыта натрапiў на шкляную запруду. - Дваццатае стагоддзе, мiлая Ганна, - таксама забойца, як i iншыя стагоддзi. Калi хочаце, я вам зачытаю некалькi кароткiх даведак. Па некаторых з iх мы не рашылiся прымаць меры...