Читать «Зямля Фердынанда» онлайн - страница 26

Пра той шпіталь, што ёсць гэтакае шкло, што мастакі бываюць там, што вока Зеўса ўсіх здзіўляе, Фердынанд ведаў, і гэта не давала цяпер яму падстаў, каб чалавеку не паверыць. Ён у яго перапытаў:

- Дык вы лічыце, што аўтар гэтае карціны мае той дзіўны зрок?

- Так. Я гэта бачу. Вы мне не верыце?..

Фердынанд маўчаў. Заўважыўшы, што суразмоўнік хвалюецца таксама, параіў:

- Прысядзьце. Яшчэ не вечар, мастак гэтай карціны яшчэ можа сюды прыйсці.

Калі выйшаў на вуліцу, крокаў сто прайшоўшы, спыніўся. Нечым спадабаўся яму той выпадковы чалавек. Размовай нечаканай, шчырасцю? А можа, і ўвагай, мо нават і любоўю сваёй да жывапісу? Чаму ж не прызнаўся яму, што "Млын" - яго карціна? Ах, не любіў, калі ў вочы хвалілі? Але, магчыма, ён не хваліць хацеў, а распытаць пра вока мастака, пра тое таемнае святло, якое вока ў цёмным лесе заўважыла ў снезе, у вадзе, у лёдзе? А як і пахваліць хацеў, дык што тут кепскага, калі чалавек шчыры? Вярнуўся назад да карціны, але чалавека ўжо не было. Прайшоў па ўсёй выставе - не знайшоў. Зноў выйшаў на вуліцу.

Назаўтра Фердынанд дазнаўся, што "Млын" Акадэмія не купіла. Дазнаўся і пра тое, што на званым абедзе хтосьці з мастакоў спытаў у Рэпіна, чаму Акадэмія не набыла твор для свайго музея. Той у адказ спытаў: "А хіба вы лічыце, што гэта выдатная карціна? - Сам адразу і адказаў на абодва пытанні, сваё і да сябе: - Не, гэта павялічаны эцюд. Цяжар ды сінь. Хоць на выставу масьё Дзягілева".

У той жа вечар Фердынанд піша ліст у Багданаў бацькам. Ведаючы, як яны сочаць за яго творчымі поспехамі і няўдачамі, як за яго хвалююцца, ён паведамляе пра вынікі выставы, пра водгукі на "Млын" і што цяпер, не прадаўшы карціну, у яго няма ні магчымасцяў, ні жадання ехаць на лета ў Еўропу. Пра паездку з Куінджы, не маючы ніякіх звестак і адчуваючы, што настаўніку не да яе, у лісце не кажа. Каб не псаваць настрой бацькам, дзеліцца нібыта радасцю, што ўсё лета правядзе нарэшце разам з імі ў вёсцы, што родная прырода яму яшчэ ніколі не здраджвала і не здрадзіць, дасць для творчасці не менш, як можа даць чужая Італія або Францыя.