Читать «Планета людзей (на белорусском языке)» онлайн - страница 56

О, з якой бы лёгкасцю згадзiўся я заснуць, заснуць на ноч цi навекi! Калi заснеш, будзе ўжо ўсё роўна. I тады - бязмежны спакой! А гэтыя воклiчы, што вось-вось панясуцца адтуль, гэтыя агромнiстыя кастры адчаю... я не магу iх вынесцi. Я не магу склаўшы рукi спакойна глядзець, як гiнуць людзi! Кожная секунда нашага маўчання паволi забiвае тых, каго я люблю. I вялiкi гнеў ускiпае ўва мне: навошта гэтыя ланцугi, якiя не даюць мне своечасова дабегчы i выратаваць тапельцаў? Чаму гэты агромнiсты касцёр не разносiць наш крык па ўсiм свеце? Патрывайце... Мы iдзём!.. Мы iдзём!.. Мы выратуем вас!

Магнiй згарэў, полымя кастра чырванее i гасне. Засталася толькi купiнка жару, мы падаёмся да яе, каб пагрэцца. Вось i завершана наша зiхоткае пасланне. А што зыначылася ў свеце? Э, я выдатна ведаю, што анiчога не зыначылася. Бо наша малiтва не магла быць пачута.

Ну што ж. Буду спаць.

5

На досвiтку мы анучай сабралi з уцалелага крыла некалькi кропель расы ўперамешку з фарбай i маслам. Было да нудоты агiдна, але мы выпiлi. Раз нiчога лепшага не мелася, то, прынамсi, хоць вусны змачылi.

Пасля гэтага банкету Прэво сказаў:

- Добра, хоць рэвальвер ёсць.

Гэта нечакана абурыла мяне, i я са злоснай варожасцю абярнуўся да яго. Нiшто ў гэты момант не выклiкала б у мяне большай нянавiсцi, як чуллiвая сцэна. Мне пазарэз неабходна было верыць, што ўсё проста, вельмi проста. I нарадзiцца. I вырасцi. I памерцi ад смагi.

Скоса пазiраю на Прэво, гатовы абарваць яго, калi трэба, толькi б ён маўчаў. Але не, Прэво прамовiў гэта спакойна. Для яго гэта пытанне ахайнасцi. Ён падышоў да гэтай тэмы так, як быццам прапанаваў мне: "Давай памыем рукi". У такiм разе, усё ў парадку. Я i сам падумаў пра гэта яшчэ ўчора, калi на вочы трапiла скураная кабура. Я разважаў цвяроза, а не ў адчаi. З адчаем думаеш толькi пра iншых. Пра тое, што мы бяссiльныя супакоiць усiх тых, за каго мы ў адказе. Рэвальвер тут нi пры чым.

Нас усё яшчэ не шукаюць, дакладней, нас, безумоўна, шукаюць, але не там, дзе трэба. Найверагодней, у Аравii. Толькi на другi дзень нам суджана было пачуць рокат матора, але да гэтага часу мы ўжо адышлi ад сваёй разбiтай машыны. Гэты адзiны далёкi-далёкi гул не ўзрушыў нас. Дзве чорныя кропкi ў пустынi, усеянай чорнымi кропкамi камянёў, - мы нiяк не маглi спадзявацца, што нас заўважаць. I памылкай будзе, калi нехта некалi падумае, што я пакутаваў ад гэтага. Я не адчуваў нiякiх пакут. Мне здавалася, што нашы ратаўнiкi кружаць недзе ў iншым свеце.

Калi самалёт загублены ў пустынi, дзесьцi ў пространi ў сотнi тысяч квадратных кiламетраў, яго хутчэй чым за два тыднi адшукаць немагчыма: а нас, вiдаць, шукаюць скрозь ад Трыпалiтанii да Персiдскага залiва. Але сёння я яшчэ чапляюся за гэтую саломiнку, таму што болей спадзявацца няма на што. I я мяняю тактыку: пайду на разведку адзiн. Калi хто адшукае нас, Прэво падасць мне знак - запалiць касцёр... Але нiхто нас не адшукае.

I вось я адыходжу, i нават не ведаю, цi знайду ў сабе сiлы вярнуцца. Прыгадваецца ўсё, што мне вядома пра Лiвiйскую пустыню. Калi ў Сахары сорак адсоткаў вiльготнасцi, дык тут яна падае да васемнаццацi. I жыццё выпарваецца, як туманок. Бедуiны, падарожнiкi, афiцэры-каланiсты сцвярджаюць, што без вады тут можна пратрымацца толькi дзевятнаццаць гадзiн. Па дваццатай гадзiне ў вачах пачынаюць мiгцець блiскаўкi i - гэта пачатак канца: смага накiдваецца на вас i б'е, як маланка.