Читать «Чазенія» онлайн - страница 15

– Яны якія?

– I вы любіце мора?

– Я тут упершыню. А на Чорным неяк не заўважаў.

– А іх мора выкатвае. Толькі іхнія касцячкі. Нешта накшталт круглай каробачкі з адтулінай. Трохі сплюснутая каробачка і нібы сплецена з вельмі белых карункаў.

– Вы часам не мастак? – адпомсціў ён. – А можа, вершы пішаце?

Яна ціха засмяялася: .

– Усяго толькі натураліст.

– У-у... Дык вы мне можа скажаце, што гэта за такое ў тайзе, страшэнна падобнае на жэньшэнь, але не тое, бо яго там, як лапухоў?

– Трохі калючы?

– Але.

– Гэта элеутэракок, калючы брат жэньшэня.

– Шмат ведаеце.

Маленькая паўза.

– Ну, кіньце. Квіты. Прашу прабачэння, – сказаў ён.

– Ніколі не думала, што можа быць такая злапамятнасць...

– Гладкі брат трохі адпомсціў калючай сястры.

Засмяяліся. Вакол сцямнела зусім. Відаць, насоўвалася навальніца. На небе сям-там успыхвалі чырвоныя сполахі зарніц.

– Не маўчыце, – сказаў ён. – Давайце размаўляць, калі звёў лёс. Як вы думаеце, што зараз у той Перавознай?

– Яны не гасяць агнёў. Ім няма патрэбы. Усе зараз выйшлі на прыстань, сядзяць або стаяць. Чакаюць. Нехта на гармоніку грае. Нехта гарбузікі лузае. I вось салют.

– А ён ім – далёка. Як поле кветак. Нізка, ля самай зямлі, – падхапіў ён.

Згаснулі раптоўна гірлянды на караблях. Запанавала поўная цемра, якую раздзіралі толькі ўспышкі зарніц.

– Зараз, – глуха сказала яна.

I тут грымнула. Залпы з караблёў, дым, каметныя хвасты ракет. Чырвоныя, зялёныя, як на ёлцы, агні. Шаленства агню.

Будрыс зірнуў на суседку. I тут цяжка зразумець, што за аблічча. У мімалётным святле ракет яно асабліва, па-жаноцку пяшчотнае, дзень або электрычнасць, вядома ж, сторгне з яго і гэтую пяшчоту, і таямнічасць, і налёт загадкі, з якой глядзяць на мора гэтыя вялікія вочы. Цёмныя? Ды, мабыць, не. Прыгожае аблічча? Невядома. Строгае, але з нейкай унутранай, прыхаванай усмешкай.

I зменлівасць. Ад бягучага святла твар то "месячны", то залаціста-чырванаваты, то зноў туманны ў цемры. Толькі і можна зразумець, што рот цвёрды і прыгожы, нос просты і трохі ўсторгнуты, а вочы вялікія-вялікія, і ў іх жыве цень.

У адказ ракетам успыхвалі зарніцы, і ўсё гэта адбівалася ў моры. Зарніцы палымнелі і ўверсе і ўнізе. Ракеты ўзляталі і ўгору і ўніз, і ў хмары і ў прадонне хлябяў марскіх, у чорную начную ваду.

Агні, магутнае водгулле перуноў, грымоты, якія вывяргалі караблі. Снапы агністых, барвяных, ізумрудных, сонечных каласоў. I гэтыя снапы ўзлятаюць і расцвітаюць зорамі, і зоры марудзяць нейкае імгненне і спадаюць уніз, і рассыпаюцца, рассыпаюцца зорныя вадаспады.

– Гляньце, "Навуцілусы", – сказала яна.

– Дзе?

I тут ён заўважыў сам. Некаторыя ракеты не паспявалі згаснуць у паветры. Яны падалі ў ваду і танулі, і гарэлі пад вадой зелена і аранжава, і ўсё цьмяней і цьмяней па меры таго як глыбей і глыбей апускаліся ў бяздонне. I гэта было, сапраўды, як падводны водсвет пражэктараў "Навуцілуса".

Усё памнажаліся і памнажаліся ў паветры дымныя смерчы, спляталіся, перакрыжоўваліся, ператвараліся ў ствалы і шаты дзівосных дрэў, і нібыта ў пераблытаныя сцябліны гіганцкіх, небывалых імхоў накшталт "божанькавых ільноў", і яшчэ ў нешта, чаму і наймення знайсці немагчыма.