Читать «Прыгоды Мармулка» онлайн - страница 20

Толькі праз месяц закончыўся жабрацкі курс. Падчас іспытаў Матыль прасядзеў нерухома дзесяць гадзінаў, адначасова выконваючы па просьбе настаўніка тое ці іншае практыкаванне. Станіслаў Антонавіч застаўся задаволены сваім вучнем.

ПРАЦА ЯК ПРАЦА

На наступны дзень быў праведзены першы практычны іспыт. Іспыт сапраўдны, з выездам на аб'ект.

Аб'ектам быў абраны адзін гастраном на выездзе з горада. Тут звычайна рабілі пакупкі правінцыйныя аўтамабілісты ды іх пасажыры, што наведвалі сталіцу, каб набыць нейкія дэфіцыты, якія тутэйшыя камерсанты набылі на варшаўскім стадыёне. Асартымент у краме быў небагаты: некалькі гатункаў каўбас, хлеб ды багаты выбар гарэлкі. А што яшчэ больш патрэбна нашаму чалавеку, каб пачаставаць сваіх сваякоў ды абмыць удалыя пакупкі ў сталіцы? Хоць аб'ект не з лепшых, бо наведвальнікаў яго вельмі цяжка расчуліць (гэта не інтэлігенцыя з праспекта Скарыны), але для навукі вельмі прыдатны. Людзі тут прыезджыя, выпадковыя. Ніхто табе не заглядае ў твар, не вывучае тваю "калецкую" постаць. Калі мае намер падаць ды прыпыніцца на хвілінку - болей ты ніколі іх не пабачыш.

Мармулак меў належны жабрацкі выгляд. Акрамя калецкай нагі, ён кульгаў і на другую нагу. Кульгаць па-сапраўднаму яму дапамагалі цвікі, забітыя ў падэшву чаравіка сорак пятага памеру. Шнар на руцэ, папраўлены чырвонаю фарбаю, выглядаў як сапраўдны. Папярэдне ён два дні не галіўся, і рыжае шчацінне густа ўсеяла ніжнюю сківіцу ды надало твару звярыны выгляд. Скамечаны гарнітур як нельга лепей дапаўняў ягоны імідж. Такому можна і падаць.

3 вялікі патугамі дакульгаў да ўваходу ў краму. Сеў. Паклаў на зямлю скамечаную шапку. У яе апусціу ваверачку - пяцьдзесят капеек Нацыянальнага банка незалежнай ды самастойнай дзяржавы Рэспублікі Беларусь, папярэдне "на шчасце" папляваўшы на яе. Яшчэ пяцьдзесят капеек узяў у руку, выставіўшы на паказ пісяг. Паставіў перад сабою картонку з надпісам: "Падайце ахвяры прыднястроўскай вайны", надаў твару жаласлівы выгляд і стаў чакаць, калі ў шапку штосьці ўпадзе. Першай на яго звярнула ўвагу прыбіральшчыца крамы. Запыт яе быў катэгарычны: "Адкуль гэты абарванец тут узяўся?" Матыль вымушаны быў распавесці гісторыю пра тое, як дзетдомаўскі сірата трапіў у савецкае войска ў дывізію слаўнага камандарма Лебедзя, што месцілася ў Прыднястроўі. Калі распаўся Савецкі Саюз, ён і надалей працягваў служыць там, бо вяртацца не было куды. Калі паранілі, звольнілі, а паколькі грамадзянін Беларусі, то стаў нікому не патрэбны. А мясцовыя чыноўнікі ўвогуле ім грэбуюць. Дзе цябе скалечылі, там і пенсію атрымлівай, кажуць.

Легенда падзейнічала на жанчыну. Яна хутка вярнулася, паклала ў шапку два рублі ды падала канапку. Тут жа прыпынілася некалькі вясковых маладзіц, што выйшлі з іржавага мерсэдэса, і падтрымалі прыбіральшчыцу. Настрой узняўся, душа павесялела. Як кажуць людзі, жыць можна! Але хутка абставіны змяніліся. Неўзабаве да Мармулка падышла жанчына ў адзенні, якое нічым не адрознівалася ад ягонага, - ірванае і скамечанае. Твар колеру ўзыходзячага сонца. Нос - пераспелая ажына. У дзвюх торбах - нейкія парэшткі ежы са сметніцы. 3 торбаў і ад самой жанчыны ішоў нясцерпна едкі пах. Гэтая кабета была катэгарычна-непрымірымая да яго, бо бачыла ў ім свайго канкурэнта, а значыць першага ворага.