Читать «Планета людзей» онлайн - страница 2

Ён схіліўся над прыборнай дошкай. Стрэлкі пачалі ўжо фасфарэсцыраваць. Праверыў паказанні прыбораў і застаўся задаволены. Так, ён надзейна ўсталяваны ў небе. Пакратаўшы пальцам сталёвы ланжэрон, ён адчуў у метале пульсацыю жыцця: метал не вібраваў — ён жыў. Пяцьсот конскіх сіл, упрэжаных у матор, спарадзілі ў нетрах матэрыі пяшчотную плынь, якая пераўвасобіла холад металу ў аксамітную плоць. Пілот зноў адчуў у палёце не галавакружэнне, не схамянелую радасць, а таямнічую тужлівасць жывога арганізма…

II

Дык вось, тры паштовыя самалёты — з Патагоніі, з Чылі і з Парагвая — вярталіся ў Буэнас-Айрэс з поўдня, захаду і поўначы. У Буэнас-Айрэсе пошту павінны былі пагрузіць у самалёт, які блізка апоўначы адпраўляўся ў Эўропу.

Трое пілотаў ляцелі, агорнутыя ноччу, думалі пра свой палёт і, трымаючы курс на вялізны горад, паволі спускаліся са сваіх грозных альбо мірных нябёсаў, як спускаюцца з гор сяляне.

Рыўер, дырэктар сеткі паветраных ліній, хадзіў узад і ўперад па пасадачнай пляцоўцы буэнас-айрэскага аэрапорта. Ён быў маўклівы: ніводзін з трох самалётаў яшчэ не прызямліўся — і дзень усё яшчэ таіў для яго небяспеку. Але прыходзілі тэлеграма за тэлеграмай, і Рыўер адчуваў, як з кожнай хвілінай менее вобласць невядомага, і ён, вырываючы нешта з лапаў лёсу, выцягвае экіпажы самалётаў з ночы на бераг.

Падышоў службовец і перадаў Рыўеру радыёграму:

— Паштовы з Чылі паведамляе, што бачыць агні Буэнас-Айрэса.

— Добра.

Неўзабаве Рыўер пачуе гул матора: ноч ужо аддае яму адзін самалёт; гэтак і прылівы і адлівы мора, поўнага таямніц, выкідваюць на бераг скарб, так доўга калыханы хвалямі. А потым ноч верне яму і два астатнія самалёты.

Тады гэты дзень завершыцца. Тады стомленыя каманды адправяцца спаць, і свежыя каманды прыйдуць ім на змену. Але Рыўер не зможа адпачыць: надыдзе чарга трывогі за эўрапейскі паштовы. І гэтак будзе заўсёды. Заўсёды. Упершыню гэты стары ваяка са здзіўленнем адчуў, што стаміўся. Прыбыццё самалётаў ніколі не стане для яго той перамогай, якая завяршае вайну і пачынае эру блаславёнага міру. Гэта будзе заўсёды толькі яшчэ адзін крок, пасля якога будзе зроблена тысяча падобных крокаў. Рыўеру здавалася, шіо ён трымае на выцягнутых руках страшэнны груз, трымае доўга, без пярэдыху, без надзеі на перапачынак. «Старэю…» Мабыць, ён старэе, раз душы было ўжо мала аднаго толькі дзеяння. Дзіўна, такія думкі ніколі яшчэ не трывожылі яго. З задуменным мармытаннем да яго падступалі хвалі дабрыні і пяшчоты, якія ён звычайна гнаў ад сябе прэч, — хвалі незваротна страчанага акіяна. «Значыць, усё гэта так паблізу?..» Вось як непрыкметна і паступова прыйшоў ён да старасці, да думак: «А вось наступіць час…», да думак, якія так аздабяюць чалавечае жыццё. Нібыта і сапраўды можа некалі «наступіць час», і недзе ў канцы жыцця дасягнеш блаславёнага спакою, пра які так марыцца! Магчыма, няма і перамогі. Не могуць раз назаўжды прыбыць усе паштовыя самалёты…