Читать «Апошняе каханне князя Мiндоўга (на белорусском языке)» онлайн - страница 64

Даўмонт трымаў перад вачыма гэтыя прыемныя вобразы, пакуль не пачало развiдняцца на ўсходзе неба, i не пачалi выяўляцца з начнога змроку ясныя абрысы коней на выпасе, аховы ля агню, дваровай агароджы, берагi Нёмана, лес за iм, дзе гэтак жа тоiлiся зараз жамойты. Тады яго ўвага засяродзiлася на браме, i ён даў знак лучнiкам падрыхтавацца.

Свiтала, двор пакрысе ажываў. Побач з iм стаяў Вiцень. Яго жорсткi позiрк нiбы наскрозь прасякаў двор, дзе яму мусiлi аддаць даўгi за вока, за пакуты, за пасiвелыя скронi. Даўмонт убачыў, як за агароджай апускаецца журавель, пачулiся чыесьцi галасы, забразгалi ланцугi, на якiя бралi сабак - i раптам вароты пачалi расчыняцца.

Яшчэ створкi падзяляла вузкая шчылiна, але Даўмонт убачыў праз яе Астапа. Кроў горача ўдарыла ў сэрца, i ўсе думкi, i ўсе пачуццi з душы выцiснула назапашаная за год, абуджаная знакам Астапа нянавiсць i лютасць. Даўмонт шапнуў Вiценю: "Час!", i той махнуў кметам. Праз iмгненне загулi ў палёце дзесяткi стрэл, i ўся ахова, што сядзела пры вогнiшчах i хадзiла па старажавых сцяжынах, была зваленая без адзiнага ўскрыку. Толькi спутаныя конi спуджана кiдалiся па лузе, баючыся забiтых, але на двары нiхто не ўсхапiўся.

Даўмонт ускочыў i пабег да двара, а побач бег Вiцень, а за iмi бегла сотня, перастройваючыся ў баявы серп...

21

Агна прачнулася ад пачуцця вострай трывогi. Яна села на ложку i не магла зразумець, чаму ёй жахлiва на сэрцы. Было гэтак жудасна, як некалi ўявiлася ў сне. "Што?" - спытаўся князь. "Не ведаю, - адказала яна. - Мне вельмi страшна! Даўно гэтак не было. Чамусьцi баюся!" Мiндоўг паверыў яе прадчуванню, ускочыў, надзеў кальчугу, апяразаўся мечам. "Пабудзi дзяцей, - загадаў ён. Выязджаем!" - i выйшаў з хаты. Трое кметаў, што ўсю ноч драмалi ў сенцах, прыхапiлi свае лукi i кiнулiся ўслед князю.

I тут загучаў за агароджай поклiч баявога рога i пачуўся конскi тупат з глыбiнi лесу i на другiм беразе Нёмана.

"Сядлаць коней! - крычаў князь - Сабак на вароты!" Расчыненыя вароты перакрылi возам, за iм сталi ў два шэрагi лучнiкi, а на iх ужо насоўваўся затулены шчытамi клiн. Мiндоўг пазнаў нальшанцаў. Быццам у пацверджанне за сцяною пачуўся шалёны крык "Нальша! Сокал! Наперад! Бi!" А дзесьцi ад вёскi даходзiў перакатам клiч жамойтаў - "Локiс! Прэнкi!". Князь узгадаў аб дзецях i скочыў па iх у хату. Агна, не ведаючы што трэба рабiць, стаяла з пляменнiкамi ў куце. "Выходзь да стайнi, - сказаў князь. - Будзем прабiвацца. Хутчэй!" Яны выбеглi на двор. Каля брамы Мiндоўгавы i Даўмонтавы кметы ва ўпор расстрэльвалi адзiн аднаго. Скуголiлi пабiтыя сулiцамi ваўкарэзы. Параненыя ваяры курчылiся на зямлi, некалькi ўжо хрыпелi крывавай пенай. За стайняй конюхi секлi мацаванне адкiдной часткi агароджы. "Сыходзьце ў лес, - навучаў Мiндоўг. - Калi мяне параняць, заб'юць - не спыняйцеся. Бяжыце да Войшалка!"