Читать ««Приласкать и уничтожить!»» онлайн - страница 12

Скірмунт. Калі хочаце, шаноўны паэт, уратаваць родную краіну ад крававага кашмару і поўнага разбурэння не толькі эканомікі, але і чалавечага ў чалавеку, адмоўцеся ад вар’яцкага бальшавіцкага закліку: «адабраць у багатых і падзяліць паміж беднымі».

Гольман. Видали, чего барин захотел?!

Скірмунт. Адмоўцеся, пакуль яшчэ не позна, а свой дзікунскі заклік расейцы няхай праэкспераментуюць на сабе.

Гарун. Не, пан Скірмунт. Дзесяць катаржных гадоў з гакам я чакаў волі і шчаслівай магчымасці адабраць у багатых, каб падзяліць паміж беднымі.

Скірмунт. Ну што ж… Кажуць: вольнаму воля, а вар’яту голае поле. Між іншым, мужыцкая прымаўка…

Смоліч. Якія яшчэ будуць заўвагі, прапановы?..

Серада. Калі пайшла такая прадметная размова, то, як той казаў, ад аперэтачнай каманды прашу ў адозву-грамату ўнесці, што для забеспячэння непадзельнасці краю і для абароны яго кроўных інтарэсаў Вялікая рада і Цэнтральная вайсковая рада ў выкананне рэзалюцый франтавых з’ездаў ваяўнікоў і Балтыйскага фронту прыступілі да фармавання аддзелаў нацыянальнага войска… з генералам Кандратовічам ці без яго…

Смоліч. Калі іншых прапаноў у пашыраную і паглыбленую Грамату «Ко всему Народу Белорусскому», а яна павінна быць менавіта рускамоўнай, то мне застаецца толькі паведаміць вам, што такая Грамата ёсць. (Паказвае Грамату.) Яна ўтрымлівае амаль усе прапановы і пажаданні, якія тут прагучалі, можа толькі за выключэннем рэплікі пана Скірмунта аб «верноподданической» ганебнай просьбы да Расеі дазволіць нам начаваць у сваёй хаце хоць пад лаўкаю.

Паведамленне Смоліча выклікае ў прысутных не толькі інтарэс, але і здзіўленне.

Тлумачу, што Грамата у пашыраным варыянце падрыхтавана і падпісана ад імя Выканаўчага камітэта Вялікай беларускай рады, Выканаўчага камітэта Цэнтральнай вайсковай беларускай рады і Беларускім Выканаўчым камітэтам Заходняга фронту. Мелася падпісаць яе і ад імя Беларускай Сацыялістычнай Грамады, але яе кіраўніцтва не прыйшло да згоды, пакуль Грамата будзе ўтрымліваць выраз пра тое, што (зачытвае) «Белоруссия должна быть демократической республикой, спаянной с Великороссией на основе федерации», паколькі «спаянность» па-расейску — гэта якраз і ёсць права беларуса начаваць у сваёй хаце пад лаўкаю. Дзеля кампрамісу паміж усімі партыямі і арганізацыямі, якія падпісалі абедзве Граматы, прапаную абедзьве і надрукаваць, улічыўшы прапановы і заўвагі, што тут прагучалі.

Апошні пункт Граматы, назавём яе вялікай, зачытаю даслоўна. Ён таго варты. (Зачытвае.) «Выполнить все ставимые историей задачи может только власть, избранная самим народом белорусским. Только она организует народ белорусский в великую силу, способную отстоять его национальные права.

Чтобы создать такую власть в центре и на местах, чтобы завоевать народу белорусскому надлежащее ему место в семье народов — созывается на 5-е декабря 1917 года съезд представителей всего белорусского народа в городе Минске».

Бальшыня прысутных апладзіруе.